Partituren

Online partituren

Online kan je heel wat (gedigitaliseerde of digitale) partituren vinden. Voor uitvoering van muziek die niet tot het publiek domein behoort, moet men de auteursrechten naleven.

Databanken en Catalogi

• Nederlandse Liederenbank
  In de Nederlandse Liederenbank zijn bijna 170.000 Nederlandse liederen ontsloten, van de middeleeuwen tot de twintigste eeuw. Het gaat om liefdesliederen, spotliederen, geuzenliederen, psalmen en andere religieuze liederen, volksliederen, kinderliederen, sinterklaas- en kerstliedjes en nog veel meer.
  Bronnen van de liederen zijn liedboeken, liedbladen, liedschriften en veldwerkopnamen. Van elk lied is de bron aangegeven waar de tekst en eventueel de melodie is te vinden. In een aantal gevallen kan direct worden doorgeklikt naar de gehele tekst van het lied of naar de melodie of een geluidsopname.
  De Nederlandse Liederenbank wordt geproduceerd op het Meertens Instituut in het Documentatie- en Onderzoekscentrum van het Nederlandse lied in samenwerking met diverse partners.
• IMSLP Petrucci Music Library
  De Petrucci Music Library wil een online bibliotheek zijn voor alle bladmuziek in het publiek domein (vrij van auteursrecht) en van bladmuziek van componisten die hun werk gratis ter beschikking willen stellen.
• Collectie Koninklijk Conservatorium Antwerpen
  De bibliotheek van het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen heeft een aantal opera- en balletpartituren gedigitaliseerd en online beschikbaar gesteld. Het digitaliseringsproject verliep in samenwerking met de Brigham Young University en het Internet Archive. De gedigitaliseerde partituren zijn online raadpleegbaar via de bilbliotheekcatalogus én via Internet Archive. Het betreft onder meer gedrukte en handgeschreven partituren en partijen van opera’s van Auber, Blangini, Dalayrac, Lully en Rameau.
  Bekijk de collectie via deze link of via de catalogus van het conservatorium.
• Muziekschatten
  Muziekschatten​.nl is de online bladmuziekcollectie van de Nederlandse omroep. Met ruim 5000 muziekwerken om te downloaden of af te drukken tegen een geringe prijs.
• Belgische jazz
  De site Jazz Tunes biedt de partituren aan van een aantal hedendaagse jazzcomposities van eigen bodem.
• Marktzangers — Wreed en Plezant
  Wreed en Plezant is een muzikaal trio dat marktliederen brengt. Ze beperken zich niet tot het brengen van dit erfgoed, maar documenteren dit ook uitgebreid op hun website. Je vindt er tal van uitgeschreven partituren, teksten en audio.
• Europeana Music
  Europeana Music is een onderdeel van de Europese erfgoeddatabank Europeana. Je vindt er een kleine 400.000 items, onder meer gedigitaliseerde bladmuziek.
• New York Philharmonic Digital Archives
  Het gerenommeerde New York Philharmonic ontsluit haar archieven op het web. Met onder andere een kleine 2000 partituren. Dit stukje gedigitaliseerd muzikaal erfgoed wordt op een zeer interessante manier aangeboden en illustreert de meerwaarde van alle soorten archiefmateriaal, hun onderlinge verbanden en betekenis.

Gedigitaliseerde originele bronnen

• Het Gruuthusehandschift
  Het Gruuthusehandschrift is een middeleeuws handschrift met liederen en gebeden dat rond 1400 is ontstaan in Brugge. Een groep vrienden zingt over de maagd Maria, over de tere liefde, maar ook over dronkenschap en seks. Wonder boven wonder is het handschrift waarin dit alles is opgeschreven bewaard gebleven, compleet met de muzieknotatie.
• Antifonarium Tsgrooten
  Het Antifonarium Tsgrooten is een Vlaams muzikaal topstuk en wordt bewaard in de Genste Universiteitsbibliotheek. Het handschrift uit begin 16^de eeuw is een koorboek en bevat gezangen en gebeden.
• Digitaal archief van middeleeuwse muziek (DIAMM)
  Het Digital Image Archive of Medieval Music fungeert als een stafkaart van digitale foto’s van partituren met middeleeuwse polyfone muziek. Het project is een samenwerking tussen de universiteit van Oxford en Royal Holloway, de universiteit van Londen.
• World Digital Library
  World Digital Library selecteert erfgoed vanuit de hele wereld en plaatst die online. Manuscripten, gedrukte boeken, foto’s, prenten en partituren worden zo toegankelijk gemaakt.
• Flandrica
  Flandrica is een initiatief van Vlaamse erfgoedbibliotheken om hun gedigitaliseerde boeken en documenten op één website online aan te bieden. Je vindt er onder andere muziek uit de 16^de tot de 19^de eeuw.
• Graupner 2010
  Het Graupner 2010-project rond de Duitse componist Christoph Graupner (1683 – 1760) biedt online een databank aan van diens oeuvre. Een aantal van zijn composities zijn gedigitaliseerd.
• Partituren uit de collectie Albert Michiels
  De jazzccollectie van Albert Michiels (1923 – 2008) is dankzij Resonant (nu CEMPER) in de conservatoriumbibliotheek van Antwerpen terechtgekomen. Een deel van de partituren uit die collectie is intussen gedigitaliseerd en online beschikbaar.
• Oude muziek op IDEM
  De site IDEM van de Alamire Foundation biedt een databank aan van manuscripten en gedrukte boeken met een focus op het muzikaal erfgoed van de lage landen van de vroege middeleeuwen tot 1800.

Partituren in bibliotheken en databanken

Via deze bibliotheekcatalogi en databanken kan je bladmuziek opzoeken: uitgegeven bladmuziek zowel als manuscripten.

De catalogi en de databanken geven een referentie naar de bewaarplaats; daar kan je ter plekke de bladmuziek raadplegen. Soms is er een doorverwijzing naar de gedigitaliseerde bladmuziek.

Collectiewijzer

Met collectiewijzer vind je snel welk materiaal je in welke Vlaamse (erfgoed)bibliotheek kan vinden. Zo zijn er heel wat bibliotheken die bladmuziek bewaren. 

Conservatoriabibiotheken

Bladmuziek is een belangrijk onderdeel van de collectie van de conservatoriumbibliotheken: 

• Bibliotheek van het Conservatorium Gent;
• Bibliotheek van het Conservatorium Antwerpen;
• Bibliotheek van het Conservatorium Brussel;
• Bibliotheek van het Lemmensinstituut Leuven.

Catalogi bibliotheken, documentatiecentra en musea

• Koninklijke Bibliotheek van België
  De muziekafdeling van de Koninklijke Bibliotheek is een belangrijk landelijk centrum voor het bewaren van muziekdocumenten, waaronder bladmuziek (handgeschreven en gedrukt).
• Koor & Stem
  Koor & Stem is het steunpunt van het koorleven in Vlaanderen. De organisatie beschikt over een uitgebreide en diverse bibliotheek met composities voor koren in alle samenstellingen en vormen.
• Vlamo — bibliotheek
  Vlamo is het steunpunt van de instrumentale amateurmuziekverenigingen in Vlaanderen. In hun documentatiecentrum vind je bladmuziek voor allerlei formaties.
• VRO- VRK
  Het Brussels Philharmonic (voorheen Vlaams Radio Orkest) en het Vlaams Radio Koor beheren een belangrijke en historisch interessante collectie bladmuziek voor koor en orkest.
• Muziekschatten
  Muziekschatten​.nl is de bladmuziekcollectie van de Nederlandse omroep. Je vindt er de grootste collectie bladmuziek van Nederland.
• Algemeen Nederlands Zangverbond
  Het ANZ (de organisator van het Vlaams Nationaal Zangfeest) verzamelt en digitaliseert partituren met het Vlaamse lied.
• Muziekmozaïek — Vliegende blaadjes
  Muziekmozaïek (het steunpunt voor folk en jazz) beheert een collectie liedblaadjes (vliegende blaadjes) die door marktzangers gebruikt werden.
• Matrix — Centrum voor Nieuwe Muziek
  Matrix beheert een collectie van duizenden partituren, audio-opnames, boeken en tijdschriften rond nieuwe muziek (kunstmuziek van na 1950). In die collectie vind je heel wat onuitgegeven partituren.
• Logos Foundation
  De Logos Foundation, productiecentrum voor experimentele muziek, beheert een uitgebreid, internationaal archief met onder andere geluidsopnames, video’s en partituren rond experimentele muziek.
• Muziekinstrumentenmuseum — Collectie Pernet
  De bibliotheek van het Muziekinstrumentenmuseum bevat onder meer jazzpartituren uit de collectie Pernet.

Databanken

• Nederlandse liederenbank
  In de Nederlandse Liederenbank zijn bijna 170.000 Nederlandse liederen ontsloten, van de middeleeuwen tot de twintigste eeuw. Het gaat om liefdesliederen, spotliederen, geuzenliederen, psalmen en andere religieuze liederen, volksliederen, kinderliederen, sinterklaas- en kerstliedjes en nog veel meer. Bronnen van de liederen zijn liedboeken, liedbladen, liedschriften en veldwerkopnamen. Van elk lied is de bron aangegeven waar de tekst en eventueel de melodie is te vinden. In een aantal gevallen kan direct worden doorgeklikt naar de gehele tekst van het lied of naar de melodie of een geluidsopname.
  De Nederlandse Liederenbank wordt geproduceerd op het Meertens Instituut in het Documentatie- en Onderzoekscentrum van het Nederlandse lied in samenwerking met diverse partners.
• RISM: Réperoire Internationale des Sources Musicales
  Het Répertoire Internationale des Sources Musicales (RISM) is een databank van partituren en partijen in handschrift — volledig of onvolledig, in de vorm van een eindproduct of in schetsvorm, van de oudheid tot heden. De databank bevat honderdduizenden items, voornamelijk van gedetailleerde, volgens academische normen beschreven handschriften. Deze handschriften bevinden zich in honderden bibliotheken en archieven van over de hele wereld. De databank is tot stand gekomen door een samenwerking tussen het Répertoire International des Sources Musicales, de Bayerische Staatsbibliothek en de Staatsbibliothek zu Berlin.
  
  Hoewel muzikale drukken al meer dan vijfhonderd jaar bestaan, bleven handschriften een integraal deel uitmaken van de muziekwereld tot ver in de negentiende eeuw. Vele van deze handschriften, of het nu over opera, symfonieën of sacrale muziek gaat, zijn nooit in druk verschenen. RISM heeft het op zich genomen om, in samenwerking met medewerkers uit meer dan 30 verschillende landen (waaronder Resonant voor België), dit deel van het muzikaal erfgoed publiek toegankelijk te maken, zowel voor onderzoekdoeleinden als voor uitvoering. Vele van deze beschrijvingen zijn voor het eerst aangemaakt voor deze databank en zijn nu ook voor iedereen beschikbaar.
  
  De beschrijvingen geven onder meer informatie over de componist, titel, bezetting, maar ook over gespecialiseerde literatuur. De handschriften zijn beschreven op het niveau van de scribent, tijd en plaats van oorsprong. Zo goed als elk werk kan geïdentificeerd worden aan de hand van het incipit (het begin van de meest belangrijke delen in muzieknotatie).
  
  De databank geeft niet alleen informatie over de verspreiding van het werk van bekende componisten die ook vandaag nog status bekleden, maar ook een schat aan kennis over creatieve musici die in hun tijd hoog aanzien genoten maar vandaag amper bekend zijn of helemaal vergeten zijn. Dit maakt de databank van onschatbare waarde voor muziekhistorici maar staat ook toe dat uitvoerende muzikanten vergeten schatten kunnen ontdekken.

• Short Title Catalogus Vlaanderen
  De Short Title Catalogus Vlaanderen (STCV) is een online bibliografie van in Vlaanderen of Brussel handgedrukte boeken. De boeken zelf kunnen zowel in het Nederlands als in een andere taal opgesteld zijn. De gebruiker kan zoeken op titel of auteur of via eenvoudige trefwoorden, zoals ​‘muziek’, ​‘muzieknotatie’, ​‘liturgische werken’, ​‘muziekboeken’, enz. 

• Short Titel Catalogus Nederland
  De Short Title Catalogus Nederland (STCN) is een online bibliografie van Nederland voor de periode 1540 – 1800. Het doel is om alle boeken die in Nederland zijn verschenen tot 1801 en alle boeken in het Nederlands uit diezelfde periode te beschrijven. Onder die uitgaven bevinden zich heel wat bladmuziek en liedboeken.

• CICweb
  CICweb is een databank voor middeleeuwse manuscripten uit Wallonië en Brussel en bevat ook muzikaal erfgoed.

• Cecilia — Muziekbronnen voor Groot-Brittannië en Ierland
  Cecilia is een online gids voor de muziekcollecties uit Groot-Brittannië en Ierland.

• DoNeK — Documentatie Nederlandstalige Kermuziek
  DoNeK is een databank die meer dan 19.000 liturgische gezangen bevat met of zonder begeleiding, ontworpen om koordirigenten en leden van liturgische werkgroepen te helpen in hun zoektocht naar nieuw repertoire. De inhoud is afkomstig van diverse drukken en handschriften. Zoeken in de databank kan op basis van diverse kenmerken, zoals titel, auteur of componist, vorm, bezetting, het heiligenfeest, moeilijkheidsgraad en bereik van de gezangen, enz. Ook specifieke zoekopdrachten voor kinderen of jongeren zijn mogelijk.

• Gezelle Gezongen
  Op de website van Gezelle Gezongen vind je een databank met daarin alle composities (Vlaams en internationaal) die getoondicht zijn op de gedichten van Guido Gezelle. En dat zijn er al gauw enkele duizenden …