Jachthoornblazen
Jachthoorns zijn signaal- en muziekinstrumenten. Met korte, krachtige jachtsignalen worden ze vandaag de dag soms nog als communicatiemiddel tijdens de jacht gebruikt, en achteraf om een ode te brengen aan het geschoten wild. Steeds vaker worden jachthoorns ook bespeeld tijdens concerten, kerkdiensten en ter opluistering van speciale gelegenheden. Er bestaan verschillende soorten jachthoorn, met elk hun eigen repertoire, uitvoeringspraktijken, klederdracht en andere gewoontes. Toch hebben ze een aantal zaken gemeen.
Inleiding
De jachthoorn is een natuurhoorn. Dat wil zeggen dat het instrument – in tegenstelling tot bijvoorbeeld de concerthoorn – geen ventielen heeft om de verschillende noten te spelen. Op een jachthoorn kan je de grondtoon spelen en enkele boventonen. Een jachthoornspeler doet dit door op het mondstuk te blazen en de lippenspanning te veranderen. Zo wordt de toonhoogte aangepast en kunnen ze een beperkt aantal noten (5 tot 9, afhankelijk van het instrument) spelen uit de boventonenreeks. Dat mondstuk wordt gemonteerd op een omwonden, conische buis van 1,31m tot 4,45m lang. De buis mondt uit in een grote, kegelvormige kelk waar de klank uitkomt. De instrumenten worden zowel solo als meerstemmig in groep gespeeld.
In Vlaanderen wordt het jachthoornblazen voornamelijk gespeeld en overgedragen in jachthoorngroepen. Tijdens wekelijkse repetities leren aspirant-jachthoornblazers de nodige kennis en kunde van ervaren spelers. Hierbij komt niet enkel het bespelen van het instrument aan bod – zoals de speeltechnieken en repertoirekennis – maar ook andere zaken die te maken hebben met houding, uniform en (jacht)ethiek.
Jachthoorntradities kennen hun oorsprong niet in Vlaanderen, of zelfs België, maar in Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk. Van daaruit verspreidden de instrumenten zich over de verschillende Europese landen, waaronder België. CEMPER werkte doorheen de jaren al samen met beoefenaars van twee jachthoorntradities in Vlaanderen: de ‘Franse’ traditie op de trompe de chasse of trompe d’Orléans en de ‘Duitse’ traditie op de Parforce- en Fürst-Plesshoorn.
Jachthoornblazen op Franse hoorn
De Franse jachthoorn wordt in re (D) gestemd en kent zijn oorsprong in de koninklijke jachten ten tijde van Lodewijk XIV. Het repertoire bestaat uit een groot aantal korte jachtfanfares, gekenmerkt door een typische 6/8‑cadans, en uitgebreidere muziekstukken waarin de 6/8‑cadans wordt afgewisseld met klassiekere ritmes en waarin fortés afgewisseld worden met de zachter geblazen radoucis. In groep staan de spelers (‘sonneurs’) in V‑formatie met de klankbeker, en dus met de rug, naar het publiek.
Jachthoornblazen op Fürst-Pless- en Parforcehoorn
De Duitse jachthoorntraditie kent twee instrumenten: de Parforcehoorn, een groter instrument dat in si mol (Bes) en/of mi mol (Es) gestemd staat, en de kleinere Fürst-Plesshoorn in si mol (Bes). Afhankelijk van de groep wordt één van deze instrumenten of de combinatie van beide gespeeld. Het repertoire bestaat uit 45 internationaal erkende jachtsignalen en verschillende muziekstukken, waarvan er nog steeds nieuwe gecomponeerd worden. Afhankelijk van de speelgelegenheid draagt de groep veldkledij of een uniform met hoed.
