Focus Vakmanschap
2021 – 2023
Vakmanschap leeft in de hoofden, handen en harten van vakmensen over heel Vlaanderen. Het is een passie en soms broodwinning die deel uitmaakt van het immaterieel erfgoed. Het is van groot belang dat deze kennis en kunde die in het verleden ontstond en vandaag nog leeft, kan doorgegeven worden aan toekomstige generaties. Daarom sloegen Bokrijk | Vakmanschap & Erfgoed, CAG, CEMPER, Histories, PARCUM, ETWIE, FARO en Werkplaats immaterieel erfgoed de handen in elkaar voor het project ‘Focus Vakmanschap’.
Met Focus Vakmanschap werkten we tegen november 2023 naar een toolbox waarin we een methodologie aanreiken voor het documenteren, delen en activeren van het immaterieel erfgoed van vakmanschap. De verschillende partners werkten één of meerdere casestudies uit in samenwerking met een erfgoedgemeenschap en met videast Alexander Kerkhof.
CEMPER speelde in op een vraag die we eerder ontvingen van instrumentenbouwer Marc Reymen. Hij was al langer op zoek naar manieren om het bouwproces van een draailier te documenteren in functie van het doorgeven van zijn ambacht. Dit project gaf ons de mogelijkheid om hem in dat documentatieproces te begeleiden.
Draailierbouw stap voor stap gedocumenteerd
Resonant (nu CEMPER) leerde Marc voor het eerst kennen in 2018, naar aanloop van zijn succesvolle aanvraag voor een beurs voor het doorgeven van vakmanschap in een meester-leerlingtraject van de Vlaamse overheid. Zijn aanstekelijk enthousiasme om de draailierbouw levendig te houden en door te geven aan de komende generaties vormde de basis van onze samenwerking.
Marc bouwde zijn vakkennis voor het maken van een draailier op aan de hand van opleidingen viool- en luitbouw in het binnenland, een opleiding draailierbouw en houtsculptuur in het buitenland, en door tekeningen van bestaande instrumenten in musea te bestuderen. Marc kan een museumplan omzetten naar een bouwplan om op basis daarvan een kwalitatief instrument te vervaardigen. Hij kan ook zijn instrumenten correct afstellen, onderhouden en herstellen. Als draailierbouwer heeft hij kennis over de nodige materialen en gereedschappen. Marc weet welk materiaal nodig is en hoe hiermee te werken, maar ook waar hij de juiste materialen kan vinden. Het ontwikkelen van zijn eigen hulpmiddelen en tools maakt deel uit van het bouwproces.
Die kennis en kunde wil Marc niet laten verloren gaan. Daarbij wil hij de leercurve voor toekomstige bouwers vereenvoudigen. Daarom zetten we bij ‘Focus Vakmanschap’ in op de erfgoedfunctie ‘borgen’. Tijdens het documentatietraject maakten we instructiefilmpjes waarin Marc stap voor stap uitlegde hoe je een luitvormige Franse draailier bouwt. Tijdens het activatieluik van het project gaan we op zoek naar manieren om onderlinge kennisdeling tussen instrumentenbouwers en gerelateerde ambachten te stimuleren.
Ontdek de trailer
Toolbox
Het resultaat van Focus Vakmanschap is een methodologie om het immaterieel erfgoed van vakmanschappen audiovisueel te documenteren, te delen en te activeren. Tijdens het slotmoment op 25 november werd de methodologie gelanceerd via een handige online toolbox.
Deze toolbox laat zien hoe film op verschillende manieren kan bijdragen aan het borgen van immaterieel erfgoed en vakmanschap: om te leren ‘hoe het werkt’, om het te bestuderen of te onderzoeken, om het zichtbaarheid te geven of te promoten, of voor educatie … De toolbox toont hoe elk van deze functies ook een andere benadering van video maken nodig heeft. En het helpt je aan de slag te gaan met elk van deze benaderingen.
Magazine
In het magazine Focus Vakmanschap geven we jou een blik achter de schermen van het project.
Videast Alexander Kerkhof ging ruim twee jaar lang op pad. Volg zijn spoor en duik mee in het verhaal van alle partners en de verschillende erfgoedgemeenschappen. Zij vertellen je met veel enthousiasme hoe het project tot stand kwam en nog steeds verder leeft.
Ontdek alle casestudies
Op de projectwebsite van Bokrijk | Focus Vakmanschap vind je meer informatie over het project en de casestudies van alle partners.
Projectmedewerker
