Erfgoed van klassieke muziek

Bladmuziek speelt een belangrijke rol binnen de klassieke muziek. Er zijn dan ook verschillende actoren die bladmuziek bewaren. Zo vinden de meeste componisten, zowel in het verleden als in het heden, het bewaren van hun partituren enorm belangrijk. Hun hele oeuvre is er namelijk in vastgelegd. Daarnaast bewaren ook professionele en amateurensembles en ‑muzikanten bladmuziek, zowel vroeger als nu. Voor hen is de partituur het startpunt om een werk te kunnen spelen. Vaak bouwen ze een hele bladmuziekcollectie op gedurende hun speelcarrière. Verder zijn er ook instellingen die bladmuziek verzamelen voor hun cultuurhistorische waarde zoals (muziek)bibliotheken en archiefinstellingen. Oude manuscripten of autografen kunnen namelijk veel zeggen over de ontwikkeling van stijlperiodes en de oeuvres van componisten. Tot slot verzamelen ook privéverzamelaars bladmuziek vanuit een interesse in muziek, hoven en kerken die vaak opdrachtgever waren voor het vervaardigen van manuscripten, muziekuitgeverijen en nog vele andere actoren.

Ook muziekinstrumenten zijn van enorm belang. Een grote verscheidenheid aan instrumenten wordt gebruikt binnen de klassieke muziek. Doorgaans wordt klassieke muziek gespeeld op instrumenten die terug te vinden zijn in een symfonisch orkest. Afhankelijk van de stijlperiode kunnen andere instrumenten van belang zijn. Zo wordt oude muziek uitgevoerd op oude muziekinstrumenten zoals de klavecimbel, viola da gamba en bazuin wanneer er aandacht is voor historische uitvoeringspraktijk. Hedendaagse componisten experimenteren dan weer met nieuwe instrumenten, technologie en alledaagse voorwerpen als muziekinstrumenten. Denk aan Karel Goeyvaerts die experimenteerde met het gebruik van tapes en elektronisch gegenereerde tonen.

Westerse kunstmuziek bestaat uit een tal van praktijken en gebruiken; specifieke kennis en kunde die nodig is om de muziek uit te (kunnen) voeren. Denk daarbij aan speeltechnieken van bepaalde instrumenten, verschillende manieren om een partituur te interpreteren, het bouwen of restaureren van instrumenten, de etiquette rond applaus en tal van andere gebruiken. Zo is het spelen en ervaren van westerse kunstmuziek ook een vorm van immaterieel erfgoed. Een aantal van deze praktijken werd al geregistreerd op www​.immaterieelerfgoed​.be.

Er zijn ook sporen van klassieke muziek te vinden in onroerend erfgoed. Concertzalen, zoals het Concertgebouw Brugge en de Koningin Elisabethzaal in Antwerpen, werden speciaal gebouwd (en/​of gerenoveerd) met een optimale akoestiek voor de uitvoering van klassieke concerten. Verder houden operagebouwen, zoals de Koninklijke Muntschouwburg en het Operagebouw in Antwerpen, niet alleen rekening met de akoestiek voor dat specifieke genre (zangers moeten goed verstaanbaar zijn), maar ook met andere functionaliteiten. Zo spelen de muzikanten in deze zalen in een orkestbak onder het podium om het publiek niet af te leiden van het verhaal. Er bestaan niet alleen gebouwen specifiek voor klassieke muziek; soms zitten er ook elementen van die muziek verweven in de architectuur van gebouwen met een andere functie. Instrumenten zoals orgels en beiaarden zijn vaak onlosmakelijk verbonden met de gebouwen (meestal kerken) waarin ze zich bevinden.

Tot slot zijn er vele archieven terug te vinden in de klassieke muziekwereld. Er is veel informatie terug te vinden in de archieven van onder meer componisten, uitvoerende muzikanten, ensembles, concertzalen en muziekliefhebbers. Zo kunnen musicologen het creatieproces van een componist achterhalen aan de hand van kladversies van een compositie, kunnen muzikanten veel bijleren uit het onderzoek van ensembles naar historische uitvoeringspraktijken en kunnen historici kennis opdoen over het verleden aan de hand van oude programma’s van concertzalen en de bezoekersaantallen die deze uitvoeringen trokken.