‘Hoort mi aen’: een voorstelling geïnspireerd op het Gruuthusehandschrift

Een project ontstaan dankzij Merodefestival

Onder de naam Damast Duo spelen de Syrisch-Belgische violist Shalan Alhamwy en de Belgische accordeonist Jonas Malfliet een breed repertoire van Arabische en Europese volksmuziek. ​“Twee jaar geleden werden we uitgenodigd door Merodefestival, door Wesp vzw, om een muzikaal project te doen”, vertelt Shalan. Dat was het project Ode aan de Merode. ​“Het landschapspark de Merode was daar een inspiratiebron. Jonas en ik nodigden twee andere muzikanten (cellist Léa Besançon en theorbespeler Sophie Vanden Eynde, red.) uit om samen een residentie te doen.” Het resultaat van die residentie in de Abdij van Averbode was Silhouette, dat samen met 14 andere muziekstukken een ​‘Ode aan de Merode’ vormt. Die muziek werd met verhalen en wandelingen gebundeld in een cd- en boekuitgave.

“Jochen van Merodefestival was enthousiast over deze samenwerking en zei dat we er misschien verder mee konden werken. Toen hebben we een project uitgewerkt met als inspiratie het Gruuthusehandschrift en jongeren als doelpubliek”, vervolgt Shalan. ​“Léa kenden we al van de vorige residentie en Adriaan Lauwers nodigden we uit voor dit project.” Merodefestival bracht hen ook in contact met spokenwordartiest Tundé Adefioye.

Een zoektocht naar partners en middelen

“Het eerste wat je je dan afvraagt is: oké, ik heb een leuk concept, wie zijn de juiste partners hiervoor? En daar begint ook de zoektocht naar middelen”, legt Shalan uit. ​“Ik heb daarover van gedachten gewisseld met Merodefestival en zij raadden me een subsidielijn aan die nog niet lang bestond: de subsidie van de Vlaamse overheid voor kleinschalige bovenlokale cultuurprojecten. Een van de voorwaarden is dat het om een bovenlokaal project gaat, dat in minstens drie steden plaatsvindt. Ons verhaal paste daar perfect in: we werken rond Vlaams erfgoed en drie steden vinden in Vlaanderen is ook niet zo moeilijk. We gingen in gesprek met CC Brugge en De Centrale in Gent en zij waren alle twee positief. Dat zijn bovendien huizen met een scholenwerking, dus jongeren maken deel uit van hun doelpubliek. Zij hebben de contacten met scholen gelegd en de workshops en concerten geregeld. De partners leverden daarnaast ook een financiële bijdrage.”

Workshops in scholen

“Tundé heeft de workshops in twee delen gegeven”, legt Adriaan uit. ​“Hij gaf eerst een historische omkadering, waarin hij de geopolitiek en socio-economische context van toen schetste.” Tundé voegt daaraan toe dat de leerlingen hun visie konden verbreden doordat hij een breder perspectief gaf van wat er in Europa gebeurde. Tijdens de tweede workshop zoomde Tundé in op de teksten uit het Gruuthusehandschrift. ​“Hij heeft daarvoor gedichten uit het handschrift eigentijds gemaakt”, zeg Jonas. Tundé geeft aan dat ​“de leerlingen een voorbeeld kregen van hoe het Gruuthusehandschrift en de thema’s die erin aan bod komen, vertaald konden worden naar de hedendaagse context. Hierna gingen ze in groepjes aan de slag met het schrijven van hun eigen gedichten. Het was echt indrukwekkend wat ze hadden gemaakt en hoeveel moeite sommige groepen erin hadden gestoken.”

De uitdaging om poëzie en diverse muziekgenres te verweven

“Voor mij persoonlijk was het een uitdaging om steeds vernieuwend te zijn,” zegt Adriaan, ​“om woord en tekst te combineren en niet te vervallen in een strofe-refrein-strofe-refrein. We hebben ook allemaal een andere achtergrond, met een eigen muzikale taal en reflex. En daar moesten we soms een lijn in vinden. Als ik het bijvoorbeeld moeilijk had omdat een toonladder werd gebruikt die ik niet gewend ben, moesten we daar een compromis in vinden.”

“Ik herinner me ook de discussie over wat onze identiteit is”, voegt Jonas daaraan toe. ​“Als we vertrekken vanuit verschillende tradities, of als we een traditioneel stuk brengen, dan is de vraag: Wat doen we daarmee en waarom? Want je kan dat op zich in elke stijl omvormen, maar heeft dat zin? En welke positie hebben wij daarin? Is dat wel gepast? We komen allemaal in aanraking met diverse culturen. Wanneer gebruiken we die elementen en hoe past dat daarin? We hebben daarin veel geëxperimenteerd.”

Tips voor wie een gelijkaardig project wil opzetten

“Ik vond het heel goed om samen op residentie te zijn,” zegt Jonas, ​“waar we samen kookten en tijd doorbrachten. Waardoor er ook tijd was om over filosofische vragen te praten en samen te wandelen en te lachen. Zo was er ook vertrouwen om alles te zeggen en te delen. Want om te creëren moet je elkaar ook aanvoelen op andere vlakken.”

“Je mag ook niet te veel vanuit een vast idee vertrekken,” vult Léa aan, ​“want als je met verschillende mensen werkt, heeft iedereen iets anders in te brengen. Wees open en durf te experimenteren. Wij hebben veel geëxperimenteerd en soms heb je het gevoel dat je maar wat aan het doen bent. Maar soms komen net daaruit goed ideeën.”