Inventarisatie decors Leuvense schouwburg

Samen met Het Firmament (nu CEMPER) heeft erfgoedcel Leuven in 2018 de decors van de Leuvense schouwburg geïnventariseerd en in Erfgoedplus​.be beschreven. Na een uitgebreid waarderingstraject werd in 2020 besloten om dertien waardevolle decorstukken over te brengen naar het Erfgoeddepot Trezoor in Kortrijk, dat een gespecialiseerde depotruimte heeft.

Decors van de Leuvense schouwburg

Op 3 september 1867 opent de Leuvense schouwburg voor het eerst zijn deuren. De schouwburg kent een bewogen geschiedenis met vele hoogte- maar ook dieptepunten. Zo gaat de schouwburg tijdens de Eerste Wereldoorlog volledig in vlammen op. De herstellingswerken die daarop volgen duren tot 1938. Hierna beschikt Leuven over een geheel nieuwe, moderne schouwburg, die alom geprezen wordt.

Een schouwburg kan in die tijd niet zonder eigen decorstukken. Ze geven de bezoekers de illusie van landschappen en bijzondere plekken. Ook de nieuwe schouwburg krijgt speciaal voor de locatie ontworpen repertoire decorstukken. Hiervoor wordt een ontwerpwedstrijd uitgeschreven. Als winnaar komt de Antwerpse decoratieschilder Joseph Denis (1880-?) uit de bus. Denis is een leerling van Albert Dubosq (1863−1940), die bekend staat als de belangrijkste Belgische decorateur tijdens het Belle Epoque.

Met zijn eigen bedrijf heeft Denis inmiddels reeds een ruime staat van dienst. Eerder maakte hij namelijk al de toneel- en operadecors voor populaire Antwerpse zalen als de Hippodroom-Schouwburg en het Empire Theater, en de schouwburgen van Gent en Oostende. Ook internationaal timmert hij flink aan de weg. Zo ontvangt hij onder meer opdrachten voor de opera van Lyon, Amsterdam, Wenen en Budapest.

Voor de Leuvense schouwburg maakt Denis ruim 3.300 m² schermen, verdeeld over 159 ramen. Begin 1938, vlak voor de opening van de nieuwe schouwburg, zijn zij klaar. De decors bevatten tot de verbeelding sprekende onderwerpen, zoals een landschap, een panoramadoek van 284 m², een bos- en een parkzicht, een bergzicht, een openbare plaats, een zeezicht, een zuilengaanderij, een moderne salon, renaissance scherm, een gotisch decor, een landelijk decor, een gevangenis, een schermenstel genaamd ​‘Butterfly’, en daarnaast nog een aantal friezen, panelen en gangenschermen. Doordat de decors uit verwisselbare panelen bestaan, kunnen regisseurs ze naar eigen inzicht en wensen combineren.

Tot ver in de jaren 80 doen deze decorstukken dienst. Hierna raken zij in onbruik en verdwijnen zij naar de kelders van de schouwburg. Vanwege hun grote formaat worden zij als sta-in-de-weg gezien en de meerderheid van de doeken zal de tand des tijds niet doorstaan. Het is het lot dat veel van dit soort decorstukken treft. In de meeste Belgische schouwburgen zijn zij inmiddels verdwenen. Toch zijn in Leuven nog een aantal stukken gespaard gebleven, te weten de boslandschappen, de openbare plaats, de salon en het gotische decor.

Tekst en afbeelding uit Leuvense schouwburg decors op Erfgoedplus​.be.