Life's but a walking shadow - Documenteren en borgen van schimmenspeltechnieken

2013 – 2014

Spel- en maaktechnieken, tradities en werkwijzen, het zit vaak in de lijven en hoofden van gepassioneerde kunstenaars. Het maakt van schimmenspel — een vorm van figurentheater — een unieke podiumkunst die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Enkel door het telkens opnieuw te doen en bij te leren van een ​‘meester’, krijg je de vaardigheden helemaal in de vingers. Maar hoe zorgen we ervoor dat deze broze ketting wat steviger wordt?

Life’s but a Walking Shadow

Met dit idee trok Het Firmament (nu CEMPER) samen met GEN2020 (theater arsenaal) naar een bende jonge acteurs. Vijf dagen lang werden ze ondergedompeld in een bad van schimmen en schaduwen. Naar aanleiding van de herdenking van ​‘50 jaar migratie’ kozen we om rond het thema migratie en het leven tussen twee werelden te werken.

Onder leiding van de Iraaks-Belgische regisseur Mokhallad Rasem (Toneelhuis) lieten vijf GEN2020-acteurs met diverse achtergronden zich inspireren door hun eigen verhalen én door de getuigenissen verzameld in het migratiemuseum Red Star Line in Antwerpen. Schimmenspelexpert en lichttechnicus Alain Ongenaet (Theater Taptoe) trachtte de regisseur en acteurs de basisprincipes van het vak bij te brengen. Het resultaat was de voorstelling Life’s but a Walking Shadow die op 20 december 2013 opgevoerd werd tussen de torens van het Mechelse monument Brusselpoort.

Kennis rond schimmelspel doorgeven

Tijdens het project onderzocht Het Firmament hoe we de technieken van het schimmenspel, als immaterieel cultureel erfgoed, kunnen versterken, in een actuele context kunnen gebruiken en aan een nieuwe generatie kunstenaars kunnen doorgeven. We gebruikten participerende observatie en methodes uit de visuele antropologie om te peilen naar de ervaringen van regisseur en acteurs tijdens de masterclass. Van alle deelnemers namen we interviews af, die we verwerkten in een documentaire en een brochure.

Met dit project wilden we de nood aan structurele ondersteuning aankaarten van dergelijke levende erfgoeddragers — UNESCO noemt ze zelfs ​‘Living Human Treasures’. En dit voor vakmensen uit alle kwetsbare deeldisciplines als figurentheater, mime en verteltheater. Zo kunnen ze ander kunstenaars de nodige technieken voor hun creaties aanleren.

Bekijk de documentaire: een blik achter de schermen, een idee van de ervaringen van de deelnemers én beelden van de magische voorstelling aan de Brusselpoort.

Het project Life’s but a walking shadow is een initiatief van Het Firmament i.s.m. GEN2020 (theater arsenaal) en kwam tot stand met de steun van de stad Mechelen.