Stichting Logos catalogeert muziekinstrumenten

Stichting Logos is het Gentse onderzoeks- en productiecentrum voor experimentele muziek. De stichting beheert een omvangrijke collectie muziekinstrumenten en studioapparatuur. Om de toekomst van de collectie te verzekeren en het beheer ervan te optimaliseren, zet de stichting actief in op het documenteren en beschrijven van de instrumenten. Stichting Logos wordt bij de uitvoering van dit project inhoudelijk begeleid door het Brusselse Muziekinstrumentenmuseum, expert Maarten Quanten en CEMPER. Voor financiële steun kan ze rekenen op de Vlaamse overheid.

Bijzondere en kwetsbare instrumenten

De circa 220 zelfgebouwde instrumenten staan soms ver van wat er traditioneel onder ​‘muziekinstrument’ verstaan wordt: bouwtechnisch gezien vermengen ze technieken uit de traditionele instrumentenbouw met elektrische/​elektronische en digitale innovaties. Omdat er gebruikgemaakt wordt van verschillende soorten klankopwekking zijn sommige van deze artistieke objecten modulair samengesteld. 

Ook de bespeling is doorgaans niet traditioneel. Soms bespeelt het publiek de instrumenten of is er een interface die via beweging of geluid de klanken genereert. De collectie is overspant een periode van zo’n 45 jaar en is een belangrijke getuige van de ontwikkelingen in de hedendaagse/​nieuwe muziek én van de filosofische en (muziek)esthetische opvattingen van hun maker, Godfried-Willem Raes.

De instrumenten zijn erg kwetsbaar: omwille van hun mechanische, elektr(on)ische en digitale componenten en omdat de kennis over de instrumenten op termijn met hun maker dreigt te verdwijnen. Om de toekomst van de collectie te verzekeren en het beheer ervan te optimaliseren, zet de stichting actief in op het documenteren en beschrijven van de instrumenten. In een eerste fase ligt de focus alvast op de instrumenten die gebouwd zijn tussen 1970 en 1990: de elektronische en elektroakoestische instrumenten, de grote (straat)projecten en klanksculpturen.

Beschrijving en ontsluiting

Projectmedewerker Mattias Parent beschrijft (catalogeert) de instrumenten volgens de geldende wetenschappelijke standaarden. Het Brusselse Muziekinstrumentenmuseum stelde haar catalogus hiervoor ter beschikking. Onder meer vormelijke, materiaaltechnische, muziektechnische, beheersmatige en contextuele informatie (ontstaans- en gebruikscontext) worden via die weg gebundeld. Daarnaast creëert en verzamelt hij bijkomende documentatie, die niet zomaar in de catalogus opgenomen kan worden, maar die wel belangrijk is voor het langetermijnbeheer: bouwtekeningen, elektrische schema’s, richtlijnen voor het (de)monteren en onderhoud van de instrumenten, bedieningshandleidingen, de firmware van de gebruikte microprocessoren, een beschrijving van de software (die vaak specifiek ontworpen is voor de instrumenten of daarvoor aangepast), speeltechnieken, repertoire, klankillustraties, enz.

De informatie over de instrumenten komt op twee plaatsen online: enerzijds in beperkte vorm via Carmentis, de publiekscatalogus van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, waartoe het Muziekinstrumentenmuseum behoort; anderzijds ontwikkelt Stichting Logos een aparte projectwebsite (die op het einde van deze fase gelanceerd wordt), waar meer uitgebreide informatie over elk van de instrumenten te vinden zal zijn en waar je de collectie op alternatieve manieren kan ontdekken. Op de website van CEMPER zal de opgedane kennis binnenkort gedeeld worden via een praktijkvoorbeeld.