Home Thema's Praktijkvoorbeelden jazzerfgoed

Praktijkvoorbeelden jazzerfgoed

Ontdek voorbeelden hoe jazzerfgoed aan het publiek wordt getoond, hoe het onderzocht en gedocumenteerd wordt, en hoe het bewaard wordt.

Tonen en beleven

Online expo collectie Albert Michiels
Een online expo rond Albert Michiels (jazzverzamelaar en stichter van Jazz Hoeilaart) en zijn collectie, die beheerd wordt door de Antwerpse conservatoriumbibliotheek.
Jazz Bilzen timeline
Een online overzicht van de geschiedenis van Jazz Bilzen. Met, per jaar, de affiche, een overzicht van de optredende bands en enkele foto’s. Benieuwd naar meer, dan is er ook het boek (zie onze leestips).
Juul Anthonissen online
Maak online kennis met de persoon Juul Anthonissen en zijn waardevolle collectie.
Hot Club de Belgique
Ontdek de geschiedenis van de Hot Club de Belgique, haar initiatiefnemers, concerten, haar tijdschrift, muziekuitgaven en meer, met veel gedigitaliseerd archiefmateriaal.
RIPM Jazz
Via de website ripmjazz​.org worden de gedigitaliseerde versies van een goede 100 jazztijdschriften (waaronder Metronome, Down Beat) uit de periode 1914 – 2006 ter beschikking gesteld en fulltext doorzoekbaar gemaakt. Helaas heb je een betalend account nodig om van deze dienst gebruik te kunnen maken. Voorlopig beperkte de samenwerking zich tot de tijdschriftencollecties van het Institute of Jazz Studies en enkele andere Amerikaanse instituten, al zijn er plannen om de scope uit te breiden. Een belangrijke bron voor onderzoek naar (internationale) jazzgeschiedenis.
Images musicales
De website Images musicales is opgebouwd rond (en toont) een privécollectie van meer dan 10.000 geïllustreerde bladmuziekuitgaven. De uitgaven dateren uit de periode 1890 – 1940 en bevatten ook het werk van Belgische illustratoren, onder wie René Magritte en Peter De Greef. De collectie kan op verschillende manieren doorzocht worden. Wil je meer weten over deze kunstvorm, dan kan je ook terecht op de bijhorende blog.
Birka Jazz
Birka Jazz was 20 jaar lang een Zweedse online winkel voor jazzplaten. Rond de zeldzame, mooie, eigenaardige albums die ze verkochten richtten ze nu een online archief’ op. Je kan er honderden jazzhoezen, geordend volgens platenlabel of land, bekijken. Een ontzettend leuke snuisterwebsite, ook voor de niet-jazzkenner.
Willisau Jazz Archive
Website opgebouwd rond het jazzverleden van de gemeente Willisau (Zwitserland). Affiches, foto’s, persmappen en programmaboekjes sinds 1966 zijn online raadpleegbaar. Een occasioneel luisterfragment maakt het verleden concreet tastbaar.
The Monterey Jazz Festival Collection
Online tentoonstelling rond het Monterey Jazz Festival. Met een beknopte geschiedenis en hoogtepunten uit de collectie, die bewaard wordt door Stanford Libraries: historische uitvoeringen, oral history interviews, composities in opdracht, festivalaffiches, etc.
Het opmerkelijke geluidsarchief van David W. Niven
David W. Niven was een Amerikaanse jazzverzamelaar. Om zijn uitgebreide collectie voor derden toegankelijk te maken (bvb. zijn kinderen) stelde hij zelf compilatiecassettes samen: hij selecteerde een aantal vroege jazzlegendes en vertelt over hun leven en werk, met commentaren over de plaats en datum van opname, de uitvoerders, luisterfragmenten enz. Deze collectie zelf opgenomen cassettes schonk Niven aan het Foxborough High School Jazz Program. Zij lieten de cassettes digitaliseren (goed voor zo’n 1.000 uur), beschreven ze en plaatsten het materiaal integraal online.
The Jazz Review online
The Jazz Review was een Amerikaans jazztijdschrift uit de periode 1958 – 1961. Alle nummers worden gedigitaliseerd en in pdf doorzoekbaar gemaakt (full tekst).
Montreux Jazz Heritage Lab
Montreux Jazz Heritage Lab is een installatie die het publiek kennis laat maken met het audiovisueel erfgoed van het Montreux Jazz Festival. Met de installatie willen haar ontwikkelaars (Montreux Jazz Festival en EPFL — Ecole polytechnique fédérale de Lausanne) het potentieel van digitale archieven verkennen en de band tussen dit erfgoed en het publiek revitaliseren.
Het Jack Sels project
Het Jack Sels project is de titel van een theatervoorstelling rond saxofonist Jack Sels (2003, coproductie van De Werf, Theater Antigone en Theater Zuidpool). Niet zijn levensverhaal, maar de fascinatie voor de mens Jack Sels was het vertrekpunt. Tekst, live muziek en historisch klank- en beeldmateriaal werden verweven tot een wervelend geheel. Peter Anthonissen, die de tekst van het project verzorgde, gunt in een artikel voor tijdschrift Etcetera een blik op het totstandkomen van de voorstelling.
Histoire(s) du jazz à Liège
Histoire(s) du jazz à liège is een cd-box (6 cd’s) vol getuigenissen over de Luikse jazzgeschiedenis, van de jaren 20 tot de start van het nieuwe millennium, met tal van muziekillustraties. Initiatiefnemer Jean-Pol Schroeder interviewde onder meer Raoul Faisant, Jacques Pelzer, Robert Jeanne, Steve Houben en Pierre Vaiana.

Onderzoek, documenteren en contextualiseren

Jack Sels chronology
Hoewel er wel wat literatuur te vinden is over onze Belgische jazzgeschiedenis, ontbreekt het ons voor meer doorgedreven (academisch) onderzoek vaak nog aan simpele beschrijvende overzichten van bijvoorbeeld personen, locaties, activiteiten/​gebeurtenissen etc. Wij juichen dan ook elk initiatief toe dat deze leemte tracht in te vullen, zoals dit lijstje waar Jazztime Europe concerten door Jack Sels samenbrengt.
Linked Jazz
Linked Jazz is een project dat onderzoekt hoe Linked Open Data toegepast kunnen worden op cultureel erfgoed. Een van de resultaten van het project is een indrukwekkende visualisatie van het netwerk van (hoofdzakelijk Amerikaanse) jazzmuzikanten. De website brengt alle documentatie rond het onderzoeksproject samen.
Oral History of Jazz in Britain
Oral History of Jazz in Britain is een verzameling interviews van meer dan 100 jazzpersoonlijkheden in Groot-Britannië. Zoals de meeste oral history-projecten heeft het niet de bedoeling een exhaustieve jazzgeschiedenis te zijn, maar creëert het louter nieuw bronnenmateriaal voor onderzoek. De opnames worden bewaard door de British Library en zijn online beschreven. Studenten en personeel van het hoger en voortgezet onderwijs in het Verenigd Koninkrijk kunnen de opnames integraal online beluisteren.
(Nederlandse) Jazzhelden
Jazzhelden is een initiatief van het Nederlands Jazz Archief. De website bundelt biografische informatie rond Nederlandse jazzmusici, met een interview (oral history), discografie en archiefmateriaal. Ter vervollediging is ook een Nederlandse jazzgeschiedenis in woord en beeld toegevoegd.
Interview met Katrien Brys n.a.v. de publicatie 9000 Toeren
9000 toeren is een lijvige publicatie van 320 pagina’s die een overzicht biedt van de populaire muziekcultuur in het Gentse vanaf de jaren 60. De focus is gericht op pop- en rockmuziek met al zijn varianten, al komt de jazzscene ook in beeld. Katrien Brys, die het initiatief nam voor deze publicatie, vertelt over haar onderzoek en over het erfgoed dat ze daarbij kon gebruiken.
Uniek tijdschrift uit de Collectie Pernet werpt nieuw licht op jazzgeschiedenis in België
Onderzoeker (en inmiddels doctor in de jazz) Matthias Heyman licht toe hoe het tijdschrift Musique Magazine (19241939) van Félix-Robert Faecq een rol speelde in de verspreiding van de jazz in België en wijst zo op het belang van dit tijdschrift voor onderzoek naar onze vroege jazzgeschiedenis.
Onderzoek naar Robert De Kers op basis van archiefmateriaal bij het Jazzcentrum Vlaanderen
Robert De Kers (19061987) is bekend als bandleider van een aantal Belgische jazzorkesten die in de jaren 30 tot 50 het mooie weer maakten in West-Europa. Een deel van zijn professioneel archief is in het Jazzcentrum Vlaanderen (Dendermonde) terechtgekomen. Daar werd het door Matthias Heyman gesignaleerd toen die in 2011-12 voor Resonant een studie uitvoerde over het jazzerfgoed in Vlaanderen en Brussel. Vervolgens koos Silke Willekens dit archief als uitgangspunt voor een paper aan de afdeling Musicologie aan de KU Leuven.
"Er ligt nog veel muziek in de archieven die het verdient om herontdekt te worden." - Lander Lenaerts over het Belgisch jazzerfgoed
Onze Belgische jazzgeschiedenis krijgt de laatste jaren meer aandacht. Met onder meer publicaties over De Muze in Antwerpen, de Dendermondse Honky Tonk Jazzclub, het Jack Sels-project van het Antwerpse Conservatorium of de documentaire rond Juul Anthonissen en Hnita-Jazz Club. Sinds enige tijd is er ook een website rond de jazzclub Hot Club de Belgique’. Wij spraken met initiatiefnemer Lander Lenaerts.
Het erfgoed van de populaire muziek - Rik Ghysen over 'Hasseltse bands 1945-2000'
Rik Ghysen is de initiatiefnemer, auteur en curator van het boek en de tentoonstelling Hasseltse bands 1945 – 2000. Beide geven een overzicht van het populaire muziekleven (jazz, rock, popmuziek) in Hasselt per decennium en per band. Ter voorbereiding van dit project, speurde Rik jarenlang naar het zeer diverse materiële en immateriële muzikaal erfgoed van de Hasseltse populaire muziek. Resonant interviewde Rik over deze zoektocht.
All That Philly Jazz
All That Philly Jazz vertelt het verhaal van de rijke jazzgeschiedenis van Philadelphia. Het platform brengt het onroerend jazzerfgoed van de stad in kaart (op basis waarvan de initiatiefnemers wandelingen organiseren) en stimuleert onderzoek naar de minder bekende of verborgen verhalen. Het publiek kan bijdragen door de eigen herinneringen aan concerten, muzikanten of concertlocaties te delen.

Goed bewaren

Praktijkwijzer 'Goed bewaren'
CEMPER geeft je handige tips & tricks om de zorg voor je archief of collectie te verbeteren.
Fotocollecties inventariseren via tagging met behulp van vrijwilligers
Velehanden​.nl is een crowdsourcingplatform dat erfgoedinstellingen de kans geeft hun collectiebeschrijvingen te verrijken met de hulp van vrijwilligers. Het Maria Austria Instituut (Nederland) zette het platform in voor een aantal van haar deelcollecties, waaronder de jazzfoto’s van Nico van der Stam en Hans Buter.
(Documenting & Interpreting) The Philly Jazz Legacy
Dit samenwerkingsverband van vijf jazzorganisaties uit Philadelphia wil de lokale jazzgeschiedenis ontdekken, documenteren, bewaren en delen met het publiek. Hun nog erg jonge werking (gestart in 2018) toont hoe een bredere erfgoedwerking tot stand kan worden gebracht. Tot nog toe focusten ze op het in kaart brengen van collecties en archieven en het verzamelen van getuigenissen, door middel van plaatsbezoeken (site visits), collection days” (Jazz Social and Scanning Party) en individuele interviews. Expertenpanels (advisor meetings of discovery meetings) ondersteunen hen in de ontwikkeling van duurzame en betekenisvolle strategieën.
London Jazz Collector
Blog van een jazzcollectioneur die het wel en wee van zijn verzamelactiviteiten deelt. Met tal van interessante artikels over bijvoorbeeld het schoonmaken van platen en afspeelapparatuur, het inventariseren van audio, hoe vinyl te inspecteren, het vergelijken van run-outs enzovoort. Onmisbaar voor de collectioneur, en dus ook te vinden op de website, is een gids van platenlabels.
78-toerenplaten inventariseren met vrijwilligers
De gemeente Heist-op-den-Berg heeft de collectie van wijlen Juul Anthonissen — jazzspecialist en bezieler van Hnita Jazz Club — onder zijn hoede en organiseerde op Erfgoeddag 2019 een oefensessie in het inventariseren van de grammofoonplaten uit de collectie.
Een aangepast beschrijvingssysteem voor archiefmateriaal
De bibliotheek van het Antwerpse conservatorium schakelde enkele jaren geleden naar een alternatief beschrijvingssysteem over om de archiefstukken die ze bewaart beter te kunnen inventariseren. De archiefmodule laat toe om de stukken te beschrijven volgens de internationaal geldende ISAD(G)-standaard.
Marie Cornaz (curator muziekafdeling KB) over de Collectie Toots Thielemans
Na zijn overlijden vond het nalatenschap van Toots Thielemans een nieuw onderkomen bij de Koninklijke Bibliotheek van België. Marie Cornaz, curator van de Muziekafdeling, vertelt over deze belangrijke acquisitie.