Balletkostuums van James Ensor bij Mu.ZEE

James Ensor (1860 – 1949) was een bekende Belgische kunstschilder van het symbolisme. Hij wordt algemeen erkend als de belangrijkste vernieuwer van de moderne kunst in België, een deviante individualist die zich niet gemakkelijk liet onderbrengen in een of andere kunstrichting. Hiernaast was hij componist en schrijver. Wat weinigen weten is dat hij ook kostuums heeft ontworpen voor het ballet La Gamme d’Amour, waarvoor hij ook de muziek componeerde en scenario en decors ontwierp. Zes resterende kostuums worden bewaard in Mu.ZEE in Oostende, de thuisstad van Ensor.

Ensor & podiumkunsten

De vroegste ideeën van Ensor over La Gamme d’Amour gaan terug tot 1906. Het genre van het ballet-pantomime kende een grote populariteit in die tijd. Het stuk ontstond als Flirt des Marionnettes al in 1906. In 1911 werd het voltooid. Tijdens de jaren waarin de idee voor La Gamme d’Amour rijpte, schilderde Ensor wel meer theater- of balletachtige taferelen die lijken te preluderen op zijn totaalspektakel: Les Ballerines (1908), Théâtre des Masques (1908), Jardin d’Amour (1910), Paysannes Dansant (1910) en Petit Théâtre (1911).

Onder de definitieve titel La Gamme d’Amour werd het werk in 1913 als concertuitvoering gebracht in Oostende. Een tweede concertuitvoering volgde in 1920 in zaal Giroux in Brussel, naar aanleiding van een Ensor-tentoonstelling. De volledige creatie met dans, kostuums en decors was pas op 27 maart 1924 te zien in de Koninklijke Vlaamse Opera in Antwerpen. De choreografie was van Sonja Korty.

Er volgde een opvoering in 1927 in het Théâtre Royal de Liège. Gedeelten van La Gamme d’Amour werden opgevoerd tijdens de opening van de Ensor-tentoonstelling bij het Kestner-Gesellschaft in Hannover (DE) in 1927. Op 17 december 1932 was er een opvoering in Oostende o.l.v. Jules Toussaint De Sutter, de toenmalige conservatoriumdirecteur en dirigent van het symfonieorkest van het Kursaal.

In 1929 verscheen de uitgave van een album met het scenario, de partituur voor piano en lithografieën met de belangrijkste personages uit het ballet. Dit album van 22 meerkleuren litho’s wordt eveneens bewaard bij Mu.ZEE. Ensors decorschetsen voor het winkeltje van Grognelet en voor het stadsplein werkte hij later ook uit in twee olieverfschilderijen. In 1926 schilderde hij een ander doek getiteld ​‘La Gamme d’Amour. Ballet de James Ensor’.