Manueel klokkenluiden en figurentheater in campagne rond immaterieel erfgoed

2021 staat bij CEMPER en Werkplaats immaterieel erfgoed in het teken van het immaterieel cultureel erfgoed van muziek en podiumkunsten. Samen zetten we ons in om dit erfgoed zichtbaar te maken op immaterieelerfgoed​.be. Twee praktijken die hun weg al vonden naar het overzicht op de website, zijn het manueel klokkenluiden en figurentheater. Wij gingen in gesprek met Michel Veracx, voorzitter van de Roeselaarse Klokkengilde, en Alain Verhelst van het DRAAD-poppentheater die betrokken waren bij deze registraties. 

Vertel eens kort over het erfgoed van manueel klokkenluiden en figurentheater? 

Michel: ​“De Roeselaarse Klokkengilde is een vereniging van vrijwilligers die de klokken van de Sint-Michielstoren manueel luidt. Dat betekent dat wij de klokken drie keer per dag met de hand luiden. Er zijn dertien luidwijzen voor verschillende gelegenheden, zowel burgerlijk als kerkelijk. Vaak zijn er meerdere mensen nodig om de juiste melodie of het juiste ritme te creëren. Dat schept een band tussen de klokkenluiders. In 2023 luiden wij hier in Roeselare al 100 jaar de klokken. We zijn van plan om een klokkenweekend te organiseren om dat te vieren.”

Alain: ​“Het is begonnen in 2017 met de tentoonstelling Das de Puppe rond het poppengebeuren in West-Vlaanderen. Het project gaf de aanzet voor de oprichting van de West-Vlaamse Unie voor Poppentheaters (WUP). In samenwerking met Kusterfgoed werd een tentoonstelling opgezet rond het marionettentheater in Oostende. Er wordt bijgeschoold, informatie gedeeld en er zijn plannen voor een kleinschalig festival. Ook straattheater is een drempelverlagende actie.”

Hoe zijn jullie in contact gekomen met immaterieelerfgoed​.be?

Michel: ​“Je hebt waarschijnlijk al eens gehoord van het garnaalvissen in Oostduinkerke, de Last Post in Ieper en de Heksenstoet in Beselare. Het zijn allemaal praktijken die erkend zijn op de Inventaris Vlaanderen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed. Dit gaf ons de inspiratie om de rite van het manueel klokkenluiden te registreren op immaterieelerfgoed​.be als onderdeel van een succesvolle aanvraag voor de Inventaris Vlaanderen.”

Alain: ​“Het poppentheaterplatform Das de Puppe werd in 2019 geregistreerd als inspirerende borgingspraktijk. Dit platform van de West-Vlaamse Unie voor Poppentheaters verbindt spelers en stimuleert hen om hun expertise te delen. Om het figurentheater nog meer te promoten, registreerden we onze praktijk op immaterieelerfgoed​.be.”

Waarom is de registratie voor jullie zo belangrijk? 

Michel: ​“In Vlaanderen worden de klokken alleen nog in Roeselare, Zogge en Leuven manueel geluid. Met de registratie willen we de traditie van het manueel luiden een mooie toekomst geven. De zichtbaarheid op het platform is voor ons heel belangrijk om nieuwe vrijwilligers aan te trekken. Het klokkenluiden is een passie. Een passie voor het luiden, maar ook voor de manier waarop de klokken gegoten worden, hoe ze in een toren worden opgehangen en voor de verhalen achter de klokken.”

Alain: ​“Het aantal beoefenaars van figurentheater in Vlaanderen wordt steeds kleiner. We willen het spelen met objecten in de kijker zetten en vooral jongeren bewust maken van de kracht van het figurentheater. De registratie als inspirerende borgingspraktijk en de zichtbaarheid als erfgoedpraktijk op immaterieelerfgoed​.be zijn voor ons meer dan een schouderklopje. Het stimuleert ons om door te gaan met het borgen van het figurentheater. Het heeft er ook voor gezorgd dat anderen onze praktijk opmerken. Er zijn artikels verschenen over Das de Puppe in verschillende tijdschriften, zoals META, De wereld van het poppentheater en zelfs Kerk & Leven. Die belangstelling was verrassend en deugddoend.”

Misschien houd jij ook bepaalde tradities, kennis en vaardigheden rond muziek- en podiumkunsten in leven en wil je die meer zichtbaarheid geven? Dan kan je deze registreren op immaterieelerfgoed​.be!

Meer informatie over registraties vind je op immaterieelerfgoed​.be.

Hulp nodig bij het registreren van je praktijk? 

Sarah Kaerts van Werkplaats immaterieel erfgoed (sarah@​werkplaatsimmaterieelerfgoed.​be) en CEMPER (contact@​cemper.​be) helpen je graag verder!