Een muzikale erfenis in goede handen: Zorg dragen voor de nalatenschap van Wim Henderickx

Al kort na het overlijden van Henderickx, besloot Bea Steylaerts, zijn weduwe en zakelijke rechterhand, aan de slag te gaan met zijn nalatenschap. Hiervoor schakelde ze de hulp in van Diederik Glorieux (muzikant, componist en 21 jaar lang assistent van Wim Henderickx) en Hannes Vanlancker (componist en muziekgraveur die zich tijdens zijn studies verdiepte in het werk van Henderickx). Bea, Diederik en Hannes wilden niet alleen onafgewerkte werken (partituren) van de componist afwerken en in première laten gaan, ze wilden ook aan de slag met het archief. Hiervoor schreven ze met de hulp van HERMESensemble in het voorjaar van 2023 een aanvraag voor de oproep pilootprojecten kunstenerfgoed van het departement Cultuur, Jeugd en Media. Hun aanvraag werd gehonoreerd: in het najaar van 2023 ontving het team voor een jaar subsidies van de Vlaamse Overheid.

In functie van dit project wilden Bea, Diederik en Hannes het archiefmateriaal duurzaam bewaren en ontsluiten naar een breder publiek. Op die manier kan Wim zijn nalatenschap ook in de toekomst inspireren, docenten ondersteunen, onderzoek mogelijk maken … Hiervoor wilde het projectteam het fysieke archiefmateriaal inventariseren en digitaliseren, het digitale materiaal ordenen waar nodig en een werkenlijst opstellen die een overzicht biedt van het oeuvre van Henderickx, waaraan archiefmateriaal gekoppeld wordt. Dit alles wilden Bea, Diederik en Hannes online vindbaar (maar niet per se raadpleegbaar) maken op een projectwebsite. Er werd gefocust op het artistieke archief van Henderickx, het administratief archiefmateriaal werd voorlopig buiten beschouwing gelaten.

Het project startte bij het opstellen van een overzicht van het fysieke archief. Na het plotse overlijden van Henderickx lag het materiaal enkele maanden onaangeraakt in zijn werkruimte en in rekken verspreid in de privéwoning. Door het snelle handelen van Bea, Diederik en Hannes kon het materiaal in zijn oude orde beschreven worden. Aanvankelijk werd er opgelijst in welke ruimtes archiefmateriaal te vinden is. Vervolgens werd aan elk rek en elk schap een uniek nummer gegeven en een korte inhoudelijke beschrijving van wat er te vinden was neergeschreven. Dit gaf het projectteam een eerste overzicht van het materiaal.

Tegelijkertijd stelde het team een werkenlijst op van het oeuvre van Henderickx. Dit nam meer tijd in beslag dan aanvankelijk gedacht omdat er telkens gedubbelcheckt moest worden of de info die ze verzamelden, correct was. Voor elk werk verzamelden Bea, Diederik en Hannes informatie als: titel, subtitel, jaar van compositie, auteur van tekst, aan wie het werk opgedragen is, welke organisatie de opdracht gaf … De metadatavelden die ze kozen, werden afgestemd met mensen uit het erfgoedveld. De velden die ze intuïtief kozen, bleken goed overeen te komen met deze die gebruikt worden in de erfgoedwereld. Niet al deze info stroomt rechtstreeks door naar de projectwebsite. Er werd gekozen om deze info te verzamelen in een spreadsheet met verschillende tabbladen. Hierin maakten ze een onderscheid tussen info die gedeeld mag worden met het brede publiek en info die intern blijft. Een moeilijkheid die Bea, Diederik en Hannes ondervonden bij het invullen van de spreadsheet is het opnemen van links naar info die elders is terug te vinden, zoals de website van uitgeverij Norsk Musikkforlag, video’s van concerten …Het team heeft namelijk niet in de hand welke informatie externen op hun website zetten, zodat er gebroken links kunnen ontstaan. 

Hoewel het pilootproject afliep in het najaar van 2024, werkt het projectteam verder. Bea, Diederik en Hannes zijn volop bezig met het vervolledigen van de werkenlijst. In een volgende fase zullen alle compositiefiches online raadpleegbaar zijn op de projectwebsite. Daarnaast wordt er gewerkt aan het doorstromen van info naar andere databanken, zoals de componisteninventaris van ircam. Verder bekijken Bea, Diederik en Hannes of ook andere delen van het archief, zoals briefwisseling en mails, foto’s … in de toekomst geïnventariseerd kunnen worden. Een moeilijkheid hierbij is een onderscheid maken tussen privémateriaal en professioneel archief. Er komt ook een stichting Wim Henderickx. Die zal zich bezighouden met het verdere beheer en de ontsluiting van het archief, maar wil ook Wim als docent en inspirator bekendmaken. Daarnaast wil de stichting Henderickx’ ideeën ook laten doorleven aan de hand van specifieke projecten. Zo’n eerste project is een Wim Henderickx festival dat zal plaatsvinden in december 2027. In het kader van dit festival zal er een boek worden uitgegeven.