Drie pilootprojecten kunstenerfgoed binnen muziek en podiumkunsten

In 2023 lanceerde het departement een eerste oproep pilootprojecten kunstenerfgoed met bijzondere aandacht voor de nalatenschappen van hedendaagse kunstenaars. Hierbij werden 12 projecten uit verschillende kunstdisciplines gehonoreerd. In deze eerste ronde ontvingen vier projecten binnen de muziek en podiumkunsten ondersteuning, namelijk deze rond de nalatenschappen van Circus Ronaldo, Greet Vissers, Jan Decorte en Wim Henderickx. Deze projecten liepen een jaar en gingen van start in het najaar van 2023. In het voorjaar van 2024 werd de oproep herhaald. Hierbij werden nog eens 13 projecten gehonoreerd, waaronder vijf projecten binnen de muziek en podiumkunsten. In het najaar van 2024 gingen de projecten inzake de nalatenschappen van Jeanne Brabants, Luc Brewaeys, Stichting Logos, Georges-Elie Octors en Serge Verstockt van start. In het najaar van 2025 zullen deze projecten worden afgerond.

De verschillende aanvragers werden aangemoedigd om ook erfgoedpartners te betrekken bij hun projecten. Op die manier raakte CEMPER in 2023 – 2024 betrokken bij drie projecten binnen de muziek en podiumkunsten, namelijk de projecten rond de nalatenschappen van Circus Ronaldo, Greet Vissers en Wim Henderickx. Deze projecten zijn recent afgerond of lopen stilaan op hun einde. Tijd dus om even terug te koppelen over de resultaten.

Circus Ronaldo kent een lange geschiedenis. Sinds het circusgezelschap werd opgericht, meer dan 50 jaar geleden, stonden er vier generaties op de scène. Ook vier generaties aan voorouders van de familie Ronaldo waren actief binnen de podiumkunsten. Van dit alles zijn sporen te vinden in de documenten die de familie opstelde of verzamelde doorheen de jaren. Dankzij het pilootproject kon werk gemaakt worden van inventarisatie en ontsluiting van het papieren archief. In het najaar van 2023 verzamelden de vrijwilligers van Erfgoedcel Mechelen al het archiefmateriaal dat bij familieleden thuis werd bewaard en startten ze aan het opstellen van een inventaris. Doordat de documenten doorheen de jaren fel door elkaar waren geraakt en doordat er zo veel materiaal aanwezig was, werd snel duidelijk dat de vrijwilligers hulp konden gebruiken. CEMPER ging in de zomer van 2024 samen met Erfgoedcel Mechelen en Circuscentrum enkele dagen archiefmateriaal beschrijven en stelde op basis hiervan een archiefschema op. Naast het opstellen van een inventaris, werkt het circus ook aan een podcast over de familiegeschiedenis. Deze zal later dit jaar verschijnen. Op 22 mei 2025 zal Circus Ronaldo ook terugblikken op hun project tijdens de sectordag van Circuscentrum die dit jaar circuserfgoed als thema heeft. In de tussentijd maakte Circuscentrum al een filmpje om terug te kijken op het project.

Na het plotse overlijden van componist en muziekpedagoog Wim Henderickx in december 2022, ging een projectteam bestaande uit Bea Steylaerts (weduwe en zakelijke rechterhand van Henderickx), Diederik Glorieux (muzikant, componist en tussen 2001 en 2022 assistent van Henderickx) en Hannes Vanlancker (componist en muziekgraveur die zich tijdens zijn studies verdiepte in het werk van Henderickx) al snel aan de slag met zijn nalatenschap. Met dit pilootproject wilde het team het archiefmateriaal van Henderickx duurzaam bewaren en ontsluiten naar een breder publiek. Het fysieke archiefmateriaal werd hiervoor geïnventariseerd en gedigitaliseerd en het digitale materiaal werd geordend waar nodig. Voor de ontsluiting stelde het team een werkenlijst op die een overzicht biedt van het oeuvre van Henderickx en waaraan archiefmateriaal gekoppeld werd. Dit alles werd online vindbaar gemaakt op de projectwebsite Nalatenschap Wim Henderickx. Daarnaast werd er een Stichting Wim Henderickx opgericht. Het team stelt momenteel ook een inventaris van de instrumentencollectie op en bekijkt of er virtuele toegang gegeven kan worden tot de werkruimte van Henderickx op basis van foto’s die aan de start van het project genomen werden ter documentatie.