Dans als museale beleving – Platform K danst in STAM

Dag van de Dans is een jaarlijks terugkerend evenement in Vlaanderen dat de zichtbaarheid van danskunst wil vergroten. Door op één dag zoveel mogelijk dansactiviteiten te bundelen en over heel Vlaanderen en Brussel te verspreiden, biedt het evenement de kans om dans te ontdekken in straten, op pleinen, in theaters, en zelfs in musea. Fanny Vandesande greep deze gelegenheid aan om contact op te nemen met het STAM.

Het begon dus allemaal met Dag van de Dans en een e‑mail van Fanny aan de directrice van het STAM. Ze vroeg of het museum interesse had in een dansperformance tijdens de Dag van de Dans. De directrice stuurde de vraag door naar het team Publiekswerking. Gelukkig was er ruimte in de programmatie en greep het STAM deze kans met beide handen aan.

Het STAM wil meer zijn dan een plek waar je tentoonstellingen kan ontdekken en waar objecten worden onderzocht en bewaard. Het museum wil evolueren naar een dynamische, educatieve ruimte die dialogen op gang brengt en bezoekers actief betrekt. Artistieke interventies zoals dans zijn perfect om verhalen op nieuwe, boeiende manieren te vertellen en het museum toegankelijker te maken voor een breder publiek.

Platform K zag deze samenwerking als een kans om dans naar de publieke ruimte te brengen en hiermee te experimenteren. De keuze viel op de inkomhal van het STAM, een plek met veel potentieel voor interactie tussen dansers en publiek. De dansers gebruikten de ruimte op een manier die je in een traditionele theateromgeving niet zou zien, wat zorgde voor een frisse en dynamische ervaring.

Platform K creëerde voor het evenement een choreografie op maat van het museum. Bij de start van het creatieproces kreeg Fanny een rondleiding van Kate. De keuze voor de inkomhal als locatie was al snel gemaakt. Deze plek bood mogelijkheden voor interactie met bezoekers maar ook met de fysieke elementen in de ruimte. Kate fungeerde als vast aanspreekpunt voor alle logistieke vragen en ondersteuning, wat de samenwerking soepel en hartelijk liet verlopen. Vooral in het begin was het noodzakelijk om wederzijds de mogelijkheden af te toetsen. De dansers hadden het idee om in de lockers te kruipen als onderdeel van de performance. Dit moest worden afgetoetst met de technische dienst en werd uiteindelijk goedgekeurd. Hierbij was goed te merken dat het dansgezelschap en het museum vertrekken vanuit een ander kader. Het museum keek hierbij vooral naar de veiligheidsaspecten, terwijl de dansers de zaal zagen als speelruimte. Toch kreeg Platform K de artistieke vrijheid die ze nodig hadden. Ook mochten de dansers een aantal woensdagen repeteren in het museum, zowel tijdens sluitingsuren als openingstijden. Dit gaf hun de kans om aan de ruimte en het publiek te wennen.

De samenwerking tussen het STAM en Platform K sluit naadloos aan bij het beleid van het museum om partnerschappen te versterken en een complete beleving voor bezoekers te bieden. Het STAM heeft door de jaren heen ruime ervaring opgedaan met samenwerkingen, zowel met bewoners als artistieke gezelschappen, vaak op een structurele manier die aansluit bij de inhoud van tentoonstellingen. Deze samenwerking met een dansgezelschap laat zien dat ook een spontane, adhoc-samenwerking waardevol kan zijn. Het trekt nieuwe bezoekers aan, biedt een vernieuwende ervaring en versterkt de banden met lokale artiesten en organisaties.

Tijdens het gesprek kwamen ook enkele operationele werkpunten naar voren. Onverwachte veranderingen aan de ruimte, zoals verplaatste plantenbakken en banken, vereisten aanpassingen aan de choreografie. Hoewel dit enige uitdaging met zich meebracht voor het dansgezelschap, bood het ook een kans voor creativiteit en flexibiliteit. Zowel het museum als Platform K hebben geleerd om bij toekomstige samenwerkingen beter te communiceren over verwachtingen en praktische organisatie. Deze ervaring heeft het museum bovendien een duidelijker inzicht gegeven in het belang van een verbeterde interne communicatie tussen de verschillende teams. Er was bijvoorbeeld een voorval waarbij hand- en voetafdrukken van de dansers op recent geschilderde muren verschenen, wat benadrukte hoe belangrijk tijdige afstemming tussen afdelingen is. Ook bleek dat het cruciaal is om overlap met andere evenementen te vermijden. Zo leidde de combinatie van de Dag van de Dans met een receptie voor alumni geschiedenis tot verwarring en logistieke problemen. In de toekomst zal zorgvuldiger plannen helpen om dit soort situaties te voorkomen.

Op Dag van de Dans zelf stroomde het publiek binnen, veel meer dan verwacht. Bezoekers vonden hun weg naar het evenement dankzij de Dag van de Dans-programmatie. De positieve interactie tussen dansers en publiek was inspirerend en gaf de dansers goesting om vaker in publieke ruimtes op te treden. ​“De dansers moesten zich echt een weg banen door het publiek, maar dit werkte heel goed en maakte deze performance net zo anders dan dansen in een theater,” aldus Fanny.

Eef, Fanny en Kate formuleerden nog enkele algemene tips en aandachtspunten:

• April en mei zijn drukke periodes voor musea, misschien past een initiatief beter op een ander moment?
• Wil je als danser een voorstel doen dan is het raadzaam om contact op te nemen met publiekswerkers, zij gaan hier doorgaans over binnen het museum.
• Evenementen zoals Museumnacht, Erfgoeddag en Open Monumentendag bieden uitstekende kansen voor nieuwe samenwerkingen.
• Kleine artistieke interventies in het tentoonstellingsparcours kunnen helpen om nieuw publiek aan te trekken en te zorgen dat ze ook de tentoonstelling mee pikken. Evenementen zoals degene die hier werd beschreven, bereiken wel een publiek dat normaal niet in het museum komt, maar dat wil niet zeggen dat ze ook de tentoonstelling bezoeken.