Podiumtechnieken en erfgoed – STEPP Contactdag op 14 juni 2022

Oude lichttafels, manuele trekkenwanden, geluidssystemen van de jaren 70, technische fiches van dertig jaar geleden, de eerste volgspots van ons gebouw … Waar is het nog goed voor? Moeten schouwburgen, cultuurcentra en theaters die nog bijhouden? Moet álles dan bijgehouden worden? Hoe moet dat dan? Kan ik er ergens mee terecht? Het zijn allemaal prangende vragen over podiumtechnisch en scenografisch erfgoed die aan bod kwamen op de contactdag van STEPP, het steunpunt voor productionele, ontwerpende en technische krachten van de brede culturele sector. De stadsschouwburg van Brugge ontving op 14 juni 2022 dit jaarlijkse evenement, dat voor de eerste keer sinds de coronapandemie live kon plaatsvinden. Ook onze collega Elias Feys was aanwezig en gaf er twee lezingen.

Elias beet de spits af met een korte introductie over het erfgoedlandschap in Vlaanderen. Hij maakte de aanwezige podiumtechniekers wegwijs in wat nu precies roerend, onroerend en immaterieel erfgoed is. Al snel werd duidelijk dat podiumtechnisch en scenografisch erfgoed niet onder één categorie onder te brengen is. Het is erfgoed dat gemakkelijk tussen de mazen van het net durft te glippen, want is het nu architecturaal erfgoed? Gaat het veeleer om muzikaal of theatererfgoed? Of industrieel machine-erfgoed? Bovendien: waar moet dat allemaal naartoe? Er is niet zoiets als een museum voor podiumtechnisch erfgoed. En de meeste collectiebeherende instellingen staan niet te springen om technische lichttafels en grote lieren in hun depots te bewaren. De problematische aard van dit type erfgoed werd meteen duidelijk.

Later op de dag lichtte Elias het project Podiumtechnisch Erfgoed in Vlaanderen en Brussel toe. Dit project is een initiatief van CEMPER, het RITCS, ETWIE en STEPP. Momenteel hebben we nog geen idee wat er in onze theaterkelders ligt aan podiumtechnisch erfgoed. Het project probeert daar verandering in te brengen door het in kaart te brengen aan de hand van bezoeken aan tientallen theaterhuizen en schouwburgen doorheen het hele land, te spreken met podiumtechniekers en online enquêtes af te nemen. Van die verzamelde informatie zal er een analyse gemaakt worden, die dan in een rapport gegoten zal worden. Hiermee kan dan aan de slag gegaan worden om concrete stukken en collecties te waarderen, te ontsluiten en naar buiten te brengen voor een breed publiek. Er is dus nog veel werk aan de winkel.

Chris Van Goethem (RITCS) sloot zich aan bij de conclusie die Elias had gemaakt. De docent podiumtechnieken vertelde over het Europese CANON-project, dat meer bewustwording en begrip rond theatertechnische geschiedenis probeert te bereiken. Zo ontwikkelt het onder meer educatieve leermaterialen en een databank, de CanonBase. Dat laatste werd toegelicht door drie studenten van de graduaatsopleiding informatiebeheer aan de Erasmushogeschool Brussel. CanonBase wil theatertechnische bronnen, theaters, gebruiksvoorwerpen, toestellen, methodes, collecties … uit heden en verleden verzamelen en linken aan elkaar. Deze informatie wordt onder meer voorgesteld op kaarten, tijdslijnen en boomstructuren. Zo kunnen we makkelijker nieuwe relaties en inzichten ontdekken.

Er volgden die dag nog vele interessante uiteenzettingen over diverse thema’s en onderwerpen. We sommen er hier een aantal op. Bruno Forment deelde zijn kennis en ervaringen over het schrijven van zijn boek Droomlanders, waar hij de geschiedenis van decorschilders uit de doeken doet. Marco van der Hoeven kwam vanuit Nederland vertellen over de geschiedenis van microfoons en zijn boek hierover Witnesses of Words. Johan Penson deelde zijn ervaringen over het verbouwen van de Vooruit, wat niet altijd vanzelfsprekend was in een geklasseerd gebouw. De aanwezigen leerden van Wouter Lammens van FARO hoe je nu je collectie het best kan beheren en bewaren.

Zowel erfgoedwerkers als podiumtechniekers waren het eens: podiumtechnisch erfgoed leeft. Het heeft ongelooflijk veel potentieel en dat is ook wat de stadsschouwburg van Brugge, de gastheer van die dag, ons toonde op hun splinternieuwe erfgoedzolder. Tijdens de lunchpauze konden de aanwezigen even snuisteren door de geschiedenis van de schouwburg. Doordat de schouwburg van Brugge haar collectie heeft ontsloten, was het immers veel makkelijker om ze ook te tonen aan het brede publiek. Misschien diende het, samen met de lezingen en gesprekken van die dag, wel tot inspiratie voor andere toekomstige initiatieven? We zijn benieuwd naar wat de toekomst brengt.