Impressies van het IAML-Congres in Krakau

IAML is de internationale koepelorganisatie van muziekbibliotheken, muziekarchieven en documentatiecentra met ca. 2.000 individuele en institutionele leden uit 45 landen. Naast een website, een tijdschrift, en een jaarlijks een congres heeft de IAML een bijzonder actieve werking via commissies, comités en werkgroepen. IAML is ook lid van de International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA), de International Council on Archives (ICA), het European Bureau of Library, Information and Documentation Associations (EBLIDA) en de International Music Council (IMC).

Namens Vlaanderen hield collega Mariet Calsius de lezing Belgian jazz heritage as the subject in research into a method of cross-collection value assessment, als onderdeel van het programmaluik Issues of collection management. Deelname aan het jaarlijkse congres acht CEMPER uiterst nuttig om voeling te houden met de (internationale) praktijken van muziekbibliotheken en ‑archieven. Het geeft ook de kans om te zien waar we als organisatie staan, maar evenzeer waar Vlaanderen staat.

Zoals gewoonlijk zijn er drie grote gezamenlijke vergadermomenten gedurende de week voorzien: de maandagochtendsessie staat in het teken van het gastland. De nationale muziekcultuur wordt in de kijker gezet en men geeft meestal een algemeen overzicht van de muziekcollecties die je in de gaststad (en omliggende regio) vindt. Op dinsdagnamiddag staat gewoonlijk de eerste sessie van de Algemene Vergadering geprogrammeerd waarbij naast de gebruikelijke statutaire beslissingen een aantal zaken worden geagendeerd en toegelicht waarover in de slotvergadering op vrijdag moet stemmen.

De lezingen worden geclusterd naargelang thema’s die overeenkomen met de specifieke vakgroepen (muziekarchieven, schoolbibliotheken, orkestbibliotheken, omroepbibliotheken audiovisuele collecties …) of met generieke thema’s die worden bepaald op basis van de ingezonden lezingen. Nieuw is de aanbieding om één congresdag online te volgen.

In dit artikel geven we in afwachting van het volledige rapport een beknopt overzicht van een aantal sessies.

Enkele impressies

In de openingszitting werd het nationaal samenwerkingsverband voor digitalisering dat bij Fryderyck Chopin Institute en PWM Edition loopt, toegelicht. Belangrijk is dat men als ​‘digitalisering’ alle aspecten meeneemt: scannen, metadata voorbereiden, invoer in RISM, tekstuitgave … Voor het project worden studenten ingeschakeld via seminaries music editing. De laatste 3 jaar hebben 90 studenten dit gevolgd en leren transcriberen, catalogiseren en metadata toekennen. Meer informatie over dit project vind je hier.

Ter gelegenheid van de IAML maakte de vereniging van Poolse bibliotheken ook een overzichtsbrochure die mee in de congrestas zat.

Joanna Bullivant (University of Oxford) en Daniel Grimley (University of Oxford) stelden de catalogus van de composities van Frederick Delius (1862−1934) voor: The Delius catalogue of works. Het catalogiseringsproject is onderdeel van het grotere project Delius, Modernism, and the Sound of Place, een online tentoonstelling van de British Library samen met andere Britse instellingen. Het eindresultaat van de Deliuscatalogus is een mooi voorbeeld van de koppeling van de standaard FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records) en digitale ontwikkeling bij Music Encoding Initiative.

De IAML-sectie van Broadcasting and Orchestra Libraries belichtte met twee lezingen Preservation of original carriers and digitization in performance archives. Aangezien CEMPER-partner is in het BOO-project (Bladmuziekcollectie van de Openbare Omroep) dat momenteel in de Erasmushogeschoo/​Koninklijk Conservatorium Brussel loopt, keken we uit naar de lezing van Eric Van Balkum over de stand van zaken van Muziekschatten, het digitaliseringproject van de bibliotheek van de Nederlandse Omroep: Sheet music archive Muziekschatten: pioneering with digital sheet music, linked open data and more… De presentatie is al beschikbaar op de IAML-website.

De tweede lezing van deze sectie door Pio Pellizzari (IASA Vice President) over Handling and storage of audio and video carriers (IASA-TC 05): a tutorial bracht ons terug met beide voeten op de grond. Niet omwille van de problematiek waarmee we in Vlaanderen al jaren vertrouwd zijn, maar door de reacties en vragen uit de zaal. Hieruit blijkt dat in heel wat Europese muziekbibliotheken dringende ondersteuning bij beheer en digitalisering van deze dragers nodig is. 

Ter opvolging van domeinen waarop CEMPER ook wil blijven inzetten, werden de lezingen van Pedro Cravinho, Sean Luyck en van het Irish Traditional Music Archive bijgewoond.

Pedro Cravinho (Birmingham City University / Birmingham Centre for Media and Cultural Research) belichtte de archiefzorg en verwezenlijkingen van de The National Jazz Archive satellite @ Birmingham City University. Door het samenwerkingsverband met de universiteit van Birminghan (UK) kreeg het Britse National Jazz Archive, dat zijn thuisbasis heeft in Loughton en uitgebaat wordt door vrijwilligers, een nieuwe toekomst. Je merkt het al aan de recent vernieuwde website van The National Jazz Archive.

Sean Luyck (University of Alberta, Edmonton, USA) bracht verslag van het onderzoek dat hij voerde naar lokale muziekcollecties in erfgoedinstellingen en hoe we daarmee in de toekomst moeten omgaan: Local Music Collections: Exploring Ideas of Space, Place, Connection, and Community.

In het kader van volksmuziek werd de lezing van Lynnsey Weissenberger (Irish Traditional Music Archive, Dublin) and Treasa Harkin (Irish Traditional Music Archive, Dublin) gevolgd: Metadata and Linked Data considerations within a digital archive of Irish Traditional Music awards programmes. Waar het Irish Traditional Music Archive vorige zomer op het congres in Leipzig een zeer theoretische benadering bracht van hoe om te gaan met muziekpraktijken, werd hier toegelicht hoe het archief van de Gradam Ceoilwedstrijd werd ontsloten en hoe door toepassing van de ontwikkelde ontologie (op basis van internationale standaarden) Ierse traditionele liederen en dansen konden worden geïdentificeerd en beschreven.

Tot slot: soms kom je bij de verkeerde sessie terecht omdat de titel van een themasessie op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd. Dat neemt echter niet weg dat dergelijke sessie een probleem behandelt waarmee we in België wellicht ook te maken hebben. Open acces and research impact was een paneldiscussie waarbij de onderwijsbibliotheken het probleem van het aanbod van wetenschappelijke digitale tijdschriften/​artikels aankaartten. Het aanbod van academische artikels is wereldwijd in handen van vijf uitgeverijen die nadat de markt van medische, farmaceutische en positieve wetenschappen ingenomen was, zich stortten op de humane wetenschappen. 

Als schoolbibliotheek humane wetenschappen heb je echter een kleine budgettaire speelruimte. Door het abonnementensysteem krijg je ofwel een bulk aan elektronische artikels waarvan het minimum van het minimum voor je studentenpubliek bruikbaar is, ofwel kan je het niet veroorloven als instelling. In het ene geval vindt de student door die ballast niet het juiste artikel, in het andere geval kan je gewoon niets aanbieden. 

Het resultaat is hetzelfde: de artikels worden niet gelezen. Gevolg voor de menswetenschappen (en in het kader van dit congres: de musicologie): de artikels worden te weinig gelezen. Waarom zou je als academicus dan nog publiceren? Omdat je gelezen moet worden. Je studenten hebben geen toegang tot de informatie, dus onderzoeksresultaten blijven onbekend. Er verschijnen ondertussen ook alternatieve platformen om te publiceren, maar dan kom je als academicus niet in de statistieken voor. Kortom: met het bijwonen van een verkeerde sessie, kan je toch wat leren!