Home Nieuws Topstuk voorgesteld: Rituale Cisterciense

Topstuk voorgesteld: Rituale Cisterciense

Dat gregoriaanse bronnen ook topstukken kunnen zijn, bewijst het Rituale cisterciense dat in 2007 toegevoegd werd aan de lijst Vlaamse topstukken.

Een rituale is een boek met teksten en gezangen die buiten de mis- of officieliturgie vallen, zoals voor andere sacramenten of zegeningen, en is bedoeld voor de celebrant. Het rituale cisterciense is een klein perkamenten handschrift (210x150mm) van 119 folio’s en dateert vermoedelijk uit het eerste kwart van de veertiende eeuw. Het handschrift bevat grotendeels een exsequiale (dodenliturgie) en de aard van de gebeden doet vermoeden dat het een oorsprong kent in de cisterciënzerorde. Ook de blindgestempelde middeleeuwse band verwijst naar die oorsprong. Het is voorzien van zogenaamde duinenkruisjes en het opschrift Liber abbatis beate Marie de Dunis’, wat bevestigt dat het handschrift afkomstig is uit de bekende cisterciënzerabdij van Onze-Lieve-Vrouw Ter Duinen in Koksijde.

Het handschrift is uitzonderlijk omdat het een van de weinige bewaarde handschriften van de voormalige abdij is die muzieknotatie bevat. Het gaat daarbij om zwarte kwadraatnotatie op vier rode lijnen. De teksten van de dodenliturgie zijn vast omlijnd maar de samensteller van het handschrift heeft er voor gezorgd dat de celebrant (de abt of een priester) zich niet zou vergissen wat de melodieën betreft. Ook toen bleek enige houvast wel welkom.

Rituale Cisterciense | Auteursrecht onbekend

Ook interessant

Antifonarium Van Vorst KN001229
13 mrt. 2023

Topstuk voorgesteld: Antifonarium van Vorst

Het Groot Antifonarium, afkomstig uit de vrouwenabdij van Vorst, werd in 2007 erkend als topstuk. Het bestaat uit vijf grote delen en is verlucht met…
Lees meer
Klavecimbelboek Boutmy
23 apr. 2018

Topstuk voorgesteld: Le troisième livre de pièces de clavecin van Josse Boutmy

Van de druk van Le Troisième livre de pièces de clavecin van Josse Boutmy (Gent, 1697-Brussel, 1779) zijn er slechts twee exemplaren bekend.
Lees meer
Glarean Holbein det
25 jul. 2014

Topstuk voorgesteld: de Dôdekachordon van Glareanus

Niet elk muzikaal topstuk uit de topstukkenlijst is in Vlaanderen of Brussel gemaakt of heeft een Vlaams muziekverleden gekend.
Lees meer
Koorboek mvo
01 mrt. 2010

Topstuk voorgesteld: Koorboek van Margareta van Oostenrijk

Het stadsarchief van Mechelen bewaart een van de handschriften die vervaardigd werden in het atelier van Petrus Alamire.
Lees meer