Home Nieuws Topstuk voorgesteld: Rituale Cisterciense

Topstuk voorgesteld: Rituale Cisterciense

Dat gregoriaanse bronnen ook topstukken kunnen zijn, bewijst het Rituale cisterciense dat in 2007 toegevoegd werd aan de lijst Vlaamse topstukken.

Een rituale is een boek met teksten en gezangen die buiten de mis- of officieliturgie vallen, zoals voor andere sacramenten of zegeningen, en is bedoeld voor de celebrant. Het rituale cisterciense is een klein perkamenten handschrift (210x150mm) van 119 folio’s en dateert vermoedelijk uit het eerste kwart van de veertiende eeuw. Het handschrift bevat grotendeels een exsequiale (dodenliturgie) en de aard van de gebeden doet vermoeden dat het een oorsprong kent in de cisterciënzerorde. Ook de blindgestempelde middeleeuwse band verwijst naar die oorsprong. Het is voorzien van zogenaamde duinenkruisjes en het opschrift Liber abbatis beate Marie de Dunis’, wat bevestigt dat het handschrift afkomstig is uit de bekende cisterciënzerabdij van Onze-Lieve-Vrouw Ter Duinen in Koksijde.

Het handschrift is uitzonderlijk omdat het een van de weinige bewaarde handschriften van de voormalige abdij is die muzieknotatie bevat. Het gaat daarbij om zwarte kwadraatnotatie op vier rode lijnen. De teksten van de dodenliturgie zijn vast omlijnd maar de samensteller van het handschrift heeft er voor gezorgd dat de celebrant (de abt of een priester) zich niet zou vergissen wat de melodieën betreft. Ook toen bleek enige houvast wel welkom.

Rituale Cisterciense | Auteursrecht onbekend

Ook interessant

16 sep. 2024

Noord-Indische klassieke muziek: een traditie van meester op leerling doorgegeven

Haroun Iqbal, jazzgitarist en componist, verdiepte zich samen met Asad Qizilbash in de wereld van Noord-Indische klassieke muziek dankzij een meester…
Lees meer
28 aug. 2024

‘Beleving’ belicht Limburgs immaterieel erfgoed

Het Limburgs Volkskundig Genootschap, hun partners en vrijwilligers brachten 101 levende gebruiken en tradities uit Limburg in kaart en beeld. Daarbi…
Lees meer
14 aug. 2024

De nachtelijke gezangen van Beatrijs: 13de-eeuws antifonarium ontsloten

Organist Iris Eysermans vertelt in een interview over de ontsluiting van een 13de-eeuws antifonarium uit de voormalige cisterciënzerinnenabdij van Na…
Lees meer
13 aug. 2024

Podiumtechnieken in de kijker gezet

We brachten kennis, gewoonten en verhalen van podiumtechnici samen in 9 teksten. Daarmee zetten we immaterieel podiumtechnisch erfgoed in de kijker o…
Lees meer