Expo’s tonen Mechels vrijetijdstheater verspreid over de stad

8 mei-23 juni 2024, theater arsenaal

We beginnen het dichtst bij de passie van de gezelschappen: het repeteren en spelen. Erfgoedcel Mechelen vroeg fotograaf Raymond Mallentjer, theaterfotograaf met een lange staat van dienst, om de repetitiemomenten en het totaalspektakel aan het eind op beeld vast te leggen. Om dat te doen, bezocht hij de repetities van elk gezelschap dat meewerkte aan de voorstellingenreeks U, nu!: Theater De Moedertaal, Theater De Peoene, Toneelkring Ik Dien, Voor Taal en Kunst en Theater Korenmarkt vzw.

Eerder dan te kiezen voor ​‘droge’ procesdocumentatie maakte Raymond een selectie van intieme portretten achter de schermen naast uitbundige taferelen op de scène. Op zijn eigen, unieke manier capteerde hij hoe de spelers met hun woorden, bewegingen en gezichtsuitdrukkingen hun tekst omtoveren tot een sterke acteerprestatie. Bij elke foto voel je het plezier van de acteurs en zie je hun acteerprestaties en de voorstelling groeien.

De foto’s vergezelden spelers en publiek in de gangen van theater arsenaal tijdens het feestelijke slotweekend met de twee marathonvoorstellingen. Ze herinnerden de toeschouwers eraan dat ze geen vanzelfsprekend resultaat van een routineus proces meemaakten, maar dat het lachen, gieren en zweten was. Alle beelden werden ook gedeeld met de gezelschappen, zodat zij dit materiaal voor hun eigen communicatie en geschiedschrijving kunnen inzetten.

De lichte, kleurrijke dibond-panelen leenden zich evengoed tot het bedrukken met tekst als met historische foto’s of affiches. Ze konden in elkaar worden geschoven en gestapeld tot een tekst- of affichezuil. Nadien werden ze eenvoudig ontmanteld voor later hergebruik door de Erfgoedcel of meegegeven met de verenigingen.

De expo slingerde doorheen de drie verdiepingen van de bib, zodat de lezers op onverwachte plekken plots met een theaterobject of ‑verhaal geconfronteerd werden. Ook buiten de bibliotheek, in het glazen stadskantoor met de loketten van de stedelijke diensten, konden passanten een affichezuil met introducerend tekstpaneel aantreffen. Deze benadering past in de ambitie van Erfgoedcel Mechelen om zijn erfgoedwerking zo zichtbaar mogelijk te maken in het ​‘stedelijke weefsel’. Zo werden nietsvermoedende bibliotheekbezoekers op de bovenste verdieping overvallen door indrukwekkende verenigingsvaandels, of trof men in een boekenrek plots een collectie theaterstempels aan …

12 mei-25 augustus 2024, De Garage/​Kunsthal Mechelen

Projectpartner Kunsthal Mechelen gaf aan de Colombiaanse kunstenaar Juan Pablo Plazas de opdracht om met het erfgoed van de zeven theatergezelschappen aan de slag te gaan. Hij keek op een heel andere manier naar theaterteksten, rekwisieten en decors, haalde ze uit hun context en stelde er een nieuwe setting mee samen. Hij is namelijk geïntrigeerd door de manier waarop objecten een ander leven krijgen door verhalen in scène te zetten en er een sfeer mee te creëren. Hij toonde erfgoedobjecten al slapend in een hemelbed – slapend erfgoed, geen dood erfgoed (al lag er een grafzuil bij), wat suggereert dat het weer wakker kan worden gemaakt.

Volgens Marijke van Erfgoedcel Mechelen was het een voordeel dat de verenigingen pas mee in het verhaal van Kunsthal Mechelen werden getrokken eenmaal de andere deeltrajecten op kruissnelheid waren en er vertrouwen was. In een vroeger stadium hadden ze zich wellicht vragen gesteld bij de zin van zo’n toe-eigening van hun erfgoed, die inspeelde op de kern van hun theaterpraktijk maar er vormelijk en contextueel (de kunstgalerij) ook heel veraf van stond.

Een andere succesfactor was volgens Marijke en Marieken de ontwapenende en gemeenschapsgerichte aanpak van Juan Pablo. Hij ging persoonlijk met veel toneelspelers praten en nam hen op een luchtige manier mee in zijn associatieve gedachtegang. Dit nam de zwaarte weg die het kunstwerk kon hebben door zijn thematiek (de verstilde Doornroosjeslaap van de theaterobjecten) en presentatiecontext. En het maakte de atypische selectie van erfgoedobjecten voor hen plots aannemelijk.

Het ging slechts om één installatie in toonplek De Garage, in de marge van de tentoonstelling The Fountain Show waarvoor je een combiticket moest kopen. Zo werd meteen ook het klassieke galerijpubliek aangeboord. De opening in De Garage viel weliswaar samen met één van de voorstellingen, maar dat zorgde ervoor dat Juan Pablo zelf een afzonderlijke, charmante introductie gaf voor de leden van de verenigingen.