Verslag van het eerste Domein 2-Overleg
Op woensdagavond 18 oktober 2023 vond het allereerste Domein 2-Overleg plaats in het Predikheren te Mechelen. Het was een geslaagde eerste editie van dit netwerkmoment, waarop mensen van erfgoedcellen, amateurkunstenorganisaties en beoefenaars binnen het domein van muziek en podiumkunsten samenkwamen om elkaar te inspireren.
Domein 2 verwijst naar de tweede deelverzameling van het immaterieel erfgoed volgens de UNESCO 2003 Conventie voor het Borgen van Immaterieel Cultureel Erfgoed, namelijk muziek en podiumkunsten.
Een eerste Domein 2‑Overleg kon natuurlijk niet starten zonder een korte uitleg over wat immaterieel erfgoed is en hoe CEMPER hiermee aan de slag gaat. Anaïs Verhulst vertelde ons over de vier beleidsinstrumenten waar CEMPER mee werkt, namelijk de ‘Grote Verzameling’, de Inventaris Vlaanderen, het register voor inspirerende borgingspraktijken en de meester-leerling beurzen voor het doorgeven van vakmanschap. Daarna ging Debora Plouy dieper in op de projectmatige werking van CEMPER. Zo werd hard gewerkt aan een kinderliedjesboek, maakt CEMPER deel uit van het Creative Europeproject Dance – ICH en loopt Focus Vakmanschap bijna op zijn einde.
Erfgoedgemeenschappen aan het woord
Immaterieel erfgoed bestaat niet zonder de erfgoedgemeenschappen, de mensen die de praktijk een warm hart toedragen en willen doorgeven aan volgende generaties. Daarom volgden drie presentaties door erfgoedgemeenschappen over hun traject en hun samenwerking met CEMPER.
Tine Maes werkt bij VLAMO en nam ons mee in het traject dat werd afgelegd om de fanfarecultuur op te nemen op de Inventaris Vlaanderen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed. Er werd een enquête afgenomen bij de erfgoedgemeenschap, waarop er rondetafelgesprekken volgden en de werkgroep ondernam heel wat stappen om aan het dossier te werken. We leerden meer over de verschillende borgingsacties waar ze tot heden blijven op inzetten en zo de fanfarecultuur verder stimuleren. Dit doen ze door het organiseren van een compositiewedstrijd voor fanfaremuziek, het organiseren farfarekampen voor jongeren, het maken van afspeellijsten op YouTube etc.
Alain Verhelst en Marc Beuten gaven ons een inkijk in het traject dat zij hebben afgelegd om te komen tot hun platform Das de Puppe. Vanuit hun liefde voor het vakmanschap van het poppensnijden en het theater der dingen zetten zij een tentoonstelling op poten, hielden lezingen, workshops etc. Zo hielden ze de poppentheaterpraktijk levend. Hierbij haalden ze ook het belang van samenwerken met andere disciplines aan. Das de Puppe werd in 2019 genomineerd voor het register het Register van inspirerende voorbeelden rond het borgen van immaterieel erfgoed.
Als laatste loodste Marc Reymen ons door zijn geschiedenis met CEMPER. Marc bouwt draailieren in zijn eigen atelier en geeft enthousiastelingen daar de kans om hun kennis en kunde verder uit te bouwen. Hiervoor ontving Marc tweemaal een meester-leerling beurs voor het doorgeven van vakmanschap, een eerste keer in 2019 en daarna in 2022. Marc geeft met passie zijn expertise door aan een nieuwe generatie, maar vond het schrijven van een dossier hierover een te grote drempel. Dankzij de ondersteuning van een erfgoedinstelling als CEMPER kon Marc zijn inspanningen voor het doorgeven van zijn vakmanschap vertaald zien in subsidies. Daarnaast werkt Marc samen met CEMPER en Bokrijk in het project Focus Vakmanschap, waarbij we draailierbouw audiovisueel documenteren in instructievideo’s van A tot Z, om zo de kennis en kunde door te geven aan volgende generaties. Zo blijft Marc borgen voor morgen. Na Marc zijn pleidooi konden we hem nog even aan het werk zien tijdens de trailer van Focus Vakmanschap.
Wie was nog aanwezig?
Voor we konden genieten van een heerlijke pastasalade, kregen andere deelnemers ook de kans om zich voor te stellen, toe te lichten wat hen tot een Domein 2‑Overleg bracht en op welke manieren zij bezig zijn met immaterieel muziek- en podiumerfgoed. Er waren verschillende erfgoedcellen, kunsten- en ambachtslieden aanwezig. In hun dagelijkse werking zetten zij zich graag in voor immaterieel erfgoedprakijken. Zo wil CO7 graag iets meer doen rond het 50-jarige bestaan van het festival Dranouter, en werkt Erfgoedcel Mechelen aan een erfgoedtraject met circus Ronaldo. Leen Devyver was aanwezig als vertegenwoordiger van Danspunt, de amateurkunstenkoepel voor dans, waarbij ook wordt ingezet op projecten rond immaterieel erfgoed. We waren ook zeer blij dat we enkele erfgoeddragers zelf mochten verwelkomen. Jef Van Boven vertelde ons over zijn verleden bij de fanfare en zijn huidige verwezenlijking als instrumentenbouwer. In samenwerking met het Muziekinstrumentenmuseum en Museum Vleeshuis heeft Jef al enkele prachtige replica’s van klavecimbels gemaakt. Stefaan Haesen is secretaris bij het Instituut Vlaamse Volkskunst, medeoprichter van vendel.net en zo ook lid van een Europese federatie. Stefaan heeft voor het vendelzwaaien nog veel plannen, waarbij CEMPER zeker de nodige ondersteuning kan bieden.
20 jaar UNESCO 2003 Conventie
Op het einde heften we nog een glaasje op het 20-jarig bestaan van de UNESCO 2003 Conventie voor het Borgen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. Aangezien deze conventie het eerste internationale instrument is dat zorgt voor meer zichtbaarheid en erkenning van levend erfgoed en hun erfgoedgemeenschappen, konden we dat niet zomaar voorbij laten gaan.
Het Domein 2‑Overleg was een plaats voor het uitwisselen van kennis, expertise en ervaringen en zo een goede eerste aanzet om de immaterieelerfgoedwerking binnen de muziek en podiumkunsten te versterken en het borgen van dat erfgoed verder te stimuleren.
Aanwezigen:
- Marc Beuten en Alain Verhelst van Das de Puppe
- Ineke Bruynooghe van Erfgoed Vlaamse Ardennen
- Nick Coorevits van CO7
- Marieken Goovaerts van Erfgoedcel Mechelen
- Stefaan Haese van IVV en vendel.net
- Tine Maes van VLAMO
- Marc Reymen, instrumentenbouwer
- Jef Van Boven, instrumentenbouwer
- Shana Van Hauwermeiren van de Werkplaats immaterieel erfgoed
- Anaïs Verhulst, Mariet Calsius, Sarah Masson, Fien Vannieuwenhuyse en Debora Plouy van CEMPER
Ook interessant
“Gentse volksliedjes hebben een grote verbindingskracht”
Verslag werksessie Dans en het museum
Ambacht in Beeld Festival Brussel 2024
