Figurentheater

Inleiding

‘Figurentheater’ is een containerbegrip voor figuren‑, poppen- en objectentheater. Het is de kunst van het theater maken met behulp van figuren, poppen en/​of dagdagelijkse objecten. Als medium creëert figurentheater de illusie dat levenloze voorwerpen een ziel hebben en een zelfstandig bestaan kunnen leiden. De speler weet met weldoordachte manipulatie objecten of theaterpoppen zó te bewegen dat ze leven suggereren.

Vlaanderen kent een rijk figurentheaterverleden dat kan bogen op eeuwen van kennis, vaardigheden en verhalen die overgeleverd zijn van de ene generatie op de volgende, zowel mondeling als in de praktijk. Vooral in de steden Gent (met hoofdfiguur Pierke), Antwerpen (het ​‘poesjenellentheater’ en de Neus) en Brussel (Woltje) zijn er nog steeds sterke figurentheatertradities. Maar het figurentheaterlandschap van vandaag is enorm divers. Aan de ene kant van het spectrum staat het traditionele figurentheater waarbij de poppenspeler verborgen is en alleen de poppen zichtbaar. Aan de andere kant heb je voorstellingen die slechts sporadisch ondersteund worden door theaterpoppen of ‑figuren.

Figurentheater kent een enorme verscheidenheid in beeldende en verbale taal. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de (recente) hybridisering van de kunsten, maar ook met de aard van het beestje: figurentheater is intrinsiek een cross-overgenre, dat moeiteloos springt tussen tekst, beeldende kunst, dans, muziek en nieuwe media. Ook theaterpoppen vind je in allerlei maten en gewichten. Niet enkel de vormgeving kan sterk verschillen, ook de speltechniek om de pop te bewegen zorgt ervoor dat de ene theaterpop de andere niet is. Soms kiezen figurentheatermakers en poppenbouwers ervoor zich te specialiseren in een bepaalde techniek. Anderzijds zijn er theatergezelschappen die bij elke voorstelling op zoek gaan naar een andere manier van spelen. Er zijn evengoed reguliere theater- en dansproducties waarin poppen, maskers of animatie een cruciale rol spelen. Dit toont dat figurentheater een stijlmiddel is geworden, veeleer dan één veldje in het podiumkunstenlandschap.