Figurentheater
‘Figurentheater’ is een containerbegrip voor figuren‑, poppen- en objectentheater. Het is de kunst van het theater maken met behulp van figuren, poppen en/of dagdagelijkse objecten. Als medium creëert figurentheater de illusie dat levenloze voorwerpen een ziel hebben en een zelfstandig bestaan kunnen leiden. De speler weet met weldoordachte manipulatie objecten of theaterpoppen zó te bewegen dat ze leven suggereren.
Poppen uit de voormalige collectie van Het Firmament | © Rudy Gadeyne
Wat is (het erfgoed van) figurentheater?
04 apr. 2025
Figurentheater, een korte introductie
Vlaanderen kent een rijk figurentheaterverleden. Vooral in de steden Gent, Antwerpen en Brussel zijn er nog steeds sterke tradities. Maar het figuren…
Lees meer
06 jan. 2023
Wat er rest van voorstelling en context. Roerend erfgoed van het figurentheater
De lange geschiedenis van het figurentheater heeft tal van materiële sporen nagelaten: collecties theaterpoppen, rekwisieten, decors, speelteksten, p…
Lees meer
05 jan. 2023
Ontastbaar en onschatbaar erfgoed. Figurentheater: een levende praktijk
Figurentheater bestaat uit het ontwerpen en maken van poppen, uitdenken van scenario’s en technieken voor het bespelen van poppen die worden doorgege…
Lees meer
Genres en disciplines
Figurentheater omvat diverse genres, van poesjenellentheater tot schimmenspel, en er zijn verschillende disciplines aan verbonden, zoals het maken van poppen en decors. Hieronder vind je meer informatie over enkele van deze genres en disciplines, een lijst die in de toekomst nog verder uitgebreid zal worden.
21 apr. 2022
Poppen en figuren maken als immaterieel erfgoed
Paul Contryn is scenograaf, poppenmaker en –speler bij DE MAAN. Wij gingen op bezoek in zijn atelier.
Lees meer
14 nov. 2023
Van concept tot kikker: het resultaat van een meester-leerlingtraject
Maarten Janssens vertelt ons in een interview hoe hij en zijn broer Joris leerden om draadpoppen te maken met de hulp van een meerster-leerlingbeurs.
Lees meer
04 apr. 2025
Antwerps poesjenellentheater
Het poesjenellentheater is Antwerps stangpoppentheater, gespeeld in dialect en gericht op volwassenen.
Lees meer
Collecties en archieven
Archiefbank
Archiefbank is een online databank van Archiefpunt met gegevens over privé-archieven en privé-erfgoedcollecties in Vlaanderen. Gebruik zoekwoorden zoals ‘figurentheater’ en ‘poppentheater’ om collecties te vinden.
Huis van Alijn - Collectie poppenspel
Het Huis van Alijn bewaart een uitgebreide collectie rond poppen- en figurentheater van de 20e eeuw tot nu. Het omvat collecties van Pierke van Alijn en zijn voorlopers, het Gentse Theater Taptoe en de Mechelse familie Contryn.
Collectie van de Antwerpse Poesje
Het MAS (Museum aan de Stroom), de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience en het Letterenhuis in Antwerpen beheren collecties die een mooie getuigen zijn van de Antwerpse poppenspeltraditie van de‘Poesje’.
MUPO, Museum voor Poppenspel
Het Museum voor Poppenspel in Gent bewaart de collectie van het vroegere poppenspelmuseum van Hanneke en Eildert Kuipers, en poppen uit privécollecties, zoasl van Luk De Bruyker, Paul Contryn (DE MAAN) en Koos Wieman. Ook Pierke heeft een plaats in het museum.
Museum van het Koninklijk Theater Toone
Het Koninklijk Theater Toone is het enige traditionele Brusselse theater dat nog actief is. Het Theater heeft ook een werkplaats waar poppen worden vervaardigd, een bibliotheek en een poppenmuseum, waar de ‘marionetten op rust’ hangen.
Le Musée International de la Marionnette du Peruchet
Le Musée International de la Marionnette du Peruchet in Elsene heeft een collectie van meer dan 4.000 poppen.
Le Musée des arts de la Marionnette
Le Musée des arts de la Marionnette in Doornik heeft een collectie van ongeveer 3.000 poppen van allerlei vormen en origines. De belangrijkste doelen van het museum zijn om de diversiteit van poppenspel over de hele wereld te laten zien en tegelijkertijd de rijkdom van het nationale en regionale poppenspelerfgoed te benadrukken.
Museum van het Waalse Leven
Sinds 1931 komen in het poppentheater van het Museum van het Waalse Leven de traditionele voorstellingen van Luikse marionetten opnieuw tot leven. Het museum heeft een collectie van bijna 600 marionetten, enkele decors en accessoires.
Poppenspe(e)lmuseum
Het Poppenspe(e)lmuseum in Vorchten (Nederland) heeft een (inter)nationale collectie poppen, foto’s, boeken, posters, prenten en meer.
Musée de l'Ardenne et de la Marionnette
Le Musée de l’Ardenne et de la Marionnette in Charleville-Mézières belicht het traditionele en populaire poppenspel. Verschillende tradities en technieken van het poppenspel in de wereld komen aan bod, van de draad- en stokpoppen tot het schaduwtheater van Java en de waterpoppen van Vietnam.
TOPIC - International Centre of the Puppet of Tolosa
TOPIC, International Centre of the Puppet of Tolosa (Spanje), is een museum en documentatiecentrum rond poppentheater, en een ontmoetingsplaats voor poppenspelers en ‑makers.
Portail des Arts de la Marionnette
Portail des Arts de la Marionnette (PAM) bundelt archieven en collecties per bewaarplaats, fotograaf of verzamelaar.
Onderzoek
Onderzoeksrapport Antwerps poesjenellentheater
Het immaterieel erfgoed van Antwerps poesjenellentheater staat centraal in een waarderingsonderzoek uitgevoerd door CEMPER, in het kader van een project van ErfgoedLab Antwerpen.
Nodenbevraging op de inspiratie- en uitwisselingsdag 'Poppen en figuren: tussen erfgoed en hedendaagse praktijk’
CEMPER organiseerde in samenwerking met Huis van Alijn een nodenbevraging op de inspiratie- en uitwisselingsdag voor poppen- en figurentheater.
Verdiepingen in het figurentheatererfgoed. Onderzoeksproject Het Firmament
Vanaf 2005 startte Het Firmament (nu CEMPER) een diepgaand onderzoek naar de mogelijkheden om de erfenis van het figurentheater te vrijwaren, een actuele invulling te geven en het zo (verhoogde) toekomstkansen te geven.
Nieuwsoverzicht
11 mrt. 2025
Onderzoeksrapport Antwerps poesjenellentheater
Het immaterieel erfgoed van Antwerps poesjenellentheater staat centraal in een recent waarderingsonderzoek.
Lees meer
08 okt. 2024
Enquête Antwerps poesjenellentheater
Ben of was jij op een of andere manier betrokken bij het Antwerps Poesjenellentheater? Dan is deze bevraging iets voor jou!
Lees meer
25 jan. 2024
Nodenbevraging op de inspiratie- en uitwisselingsdag 'Poppen en figuren: tussen erfgoed en hedendaagse praktijk’
CEMPER organiseerde in samenwerking met Huis van Alijn een nodenbevraging op de inspiratie- en uitwisselingsdag voor poppen- en figurentheater.
Lees meer
14 nov. 2023
Van concept tot kikker: het resultaat van een meester-leerlingtraject
Maarten Janssens vertelt ons in een interview hoe hij en zijn broer Joris leerden om draadpoppen te maken met de hulp van een meerster-leerlingbeurs.
Lees meer
16 mei 2022
Expo 'Licht uit. Pop op'
Het Huis van Alijn toont van 25 juni 2022 tot 26 maart 2023 een bijzondere collectie theaterpoppen van de 20e eeuw tot nu.
Lees meer
21 apr. 2022
Poppen en figuren maken als immaterieel erfgoed
Paul Contryn is scenograaf, poppenmaker en –speler bij DE MAAN. Wij gingen op bezoek in zijn atelier.
Lees meer